Περιοδικό Πολιτικής Και Πολιτισμικής Παρέμβασης


Σε εποχές που βασιλεύει το ψέμα, η διάδοση της αλήθειας είναι πράξη επαναστατική
ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ :ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ ΡΩΜΑΝΙΑ ΡΟΥΜΕΛΗ

< Επισκόπηση προηγούμενης Θ.Ενότητας | Επισκόπηση επόμενης Θ.Ενότητας > 
Συγγραφέας Μήνυμα
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ



Ένταξη: 16 Ιούν 2015
Δημοσιεύσεις: 5

ΔημοσίευσηΔημοσιεύθηκε: Δευ Ιαν 11, 2016 11:24 pm    Θέμα δημοσίευσης: ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ :ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ ΡΩΜΑΝΙΑ ΡΟΥΜΕΛΗ Απάντηση με παράθεση αυτού του μηνύματος
Ο πρωτοπρεσβύτερος π. Ιωάννης Ρωμανίδης είναι ο μεγαλύτερος Ορθόδοξος θεολόγος του 20ού αιώνα και ανακαινιστής της Ορθόδοξης Θεολογίας, με την επιστροφή της στην γνησιότητα της αγιοπατερικής παραδόσεως.
Ήταν απόφοιτος του Ελληνικού Κολεγίου Μπρούκλαϊν, Μασαχουσέτης, της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γέηλ , Διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ (School of Arts and Sciences)όπου εσπούδασε για πρώτη φορά Ρωμαϊκή Ιστορία . Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου στην Θεσσαλονίκη και Επισκέπτης Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού του Πανεπιστημίου Μπαλαμάντ, του Λιβάνου από το 1970.
Το ιστορικό του έργο είναι το περίφημο βιβλίο ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ ΡΩΜΑΝΙΑ ΡΟΥΜΕΛΗ με το οποίο αποκαθιστά την πλαστογράφηση της ιστορίας μας από τους Δυτικούς και Ρώσους και αποκαλύπτει την αλήθεια .

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α'ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ
ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ
1) Τα εθνικά ονόματα.
Το 1951 όταν υπηρετούν δια πρώτην φοράν ως εφημέριος εις μικράν πόλιν της Αμερικής, εκλήθην τηλεφωνικώς να υπάγω εις το
σπίτι ασθενούς δια να διαβάσω μίαν ευχήν. Κατά λάθος εκτύπησα την θύραν γειτονικού σπιτιού. Ενεφανίσθη κάποιος ο οποίος με
επληροφόρησεν ελληνιστί οτι δεν είναι ο Παπαστεφάνου τον όποιον εζήτουν αλλά ο Παπακώστας. Του είπα ότι χαίρω πολύ δια την γνωριμίαν του και θα χαρώ πολύ να τον ιδώ εις την εκκλησίαν. Μου απήντησεν ότι δεν τον βλέπω εις την εκκλησίαν, διότι είναι κάτοικος Νέας Υόρκης και εκκλησιάζεται εις την εκεί ελληνικήν μητρόπολιν της Αγίας Τριάδος. Κατά την συζήτησίν μας
ενεφανίσθη από μέσα ένας άλλος τον οποίον μου συνέστησεν ως αδελφόν του. Αλλά εγνώριζον τον αδελφόν του ως αρχηγόν των Αλβανών της πόλεως και ηρώτησα: «Πώς είναι δυνατόν συ να είσαι Έλληνας και ο αδελφός σου Αλβανός;» Μου είπε: «Τέτοια έχομεν εις την Αλβανίαν».
Τότε, ως νεαρός και ανατραφείς εις την αλλοδαπήν, δεν ηδυνήθην να καταλάβω το φαινόμενον τούτο. Ούτε όμως ήσαν εις θέσιν τα αδέλφια αυτά να εξηγήσουν το εθνικόν των πρόβλημα. Απλώς ήσαν δίγλωσσοι με ρωμαίικον όνομα. Αφού επεκράτησεν ως γνωμών της εθνικότητος των η γλώσσα, δεν εγνώριζον σαφώς εάν πρέπη να είναι εθνικώς Ελληνες ή Αλβανοί.
Το πρόβλημα όμως των δυο αδελφών τούτων δεν προέκυψεν αφ' εαυτού εις την Αλβανίαν, αλλ' εκαλλιεργήθη υπό των Ρώσων και των Ευρωπαίων από της εποχής των Φράγκων και δυστυχώς με την συνεργασίαν των εν Ελλάδι Νεοελλήνων. Το εθνικόν πρόβλημα της Αλβανίας, Ρουμανίας και Ελλάδος, ως και της Κύπρου, της Μικράς Ασίας και του Λιβάνου είναι κατασκεύασμα
τεχνητόν των παλαιών εχθρών της Ρωμαιοσύνης, τη αφελεί συμπράξει των Νεοελλήνων. Πάντως, δια να τοποθέτηση κανείς το εν λόγω εθνικόν πρόβλημα των δυο Αρβανιτών αδελφών, πρέπει να ανατρέξη εις την
ιστορικήν πραγματικότητα, ως διασώζεται εις τα συγγράμματα και εις τας παραδόσεις των προγόνων ημών και όχι εις τα σχολικά μας εγχειρίδια, τα οποία εγράφησαν υπό την έμπνευσιν της ευρωπαϊκής και ρωσικής αντιλήψεως περί της Ιστορίας του αρχαίου
Ελληνισμού και της μεσαιωνικής Ρωμαιοσύνης ή του σήμερον λεγομένου βυζαντινού πολιτισμού.
Πρώτον πρέπει να έχωμεν υπ' όψιν ότι ιστορικώς ουδέποτε διακρίνεται η λεγομένη Βυζαντινή Αυτοκρατορία από την Ρωμαϊκήν Αυτοκρατορίαν. Οι πρόγονοί μας εγνώριζον μόνον οτι ήσαν πολίται του κράτους με το όνομα Ρωμανία1 και ότι το κράτος αυτό εις τα χρόνια του μεγαλυτέρου ηγέτου της Ρωμαιοσύνης, του Μεγάλου Κωνσταντίνου, εξετείνετο εις ολόκληρον τον μεσόγειον χώρον, που σήμερον καλύπτει την Αγγλίαν, Πορτογαλίαν, Ισπανίαν, Γαλλίαν, Ελβετίαν, Ιταλίαν, Αυστρίαν, τα Βαλκάνια, όλην την βόρειον Αφρικήν, τον Λίβανον, την Συρίαν, τηνΤουρκίαν, και τας ρωσικάς παραλίας του Ευξείνου Πόντου. Ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Μέγας Αθανάσιος, ο κατ' εξοχήν πατήρ της υπό του Μεγάλου Κωνσταντίνου συγκληθείσης Α'Οικουμενικής Συνόδου (325), γράφει περί της Ρώμης ως μητροπόλεως της Ρωμανίας εις μίαν επίθεσίν του κατά των αιρετικών Αρειανών, οι όποιοι εραδιούργησαν την εκθρόνισιν του πάπα της Ρώμης Λιβερίου (352-366). «Ουδέ Λιβερίου του επισκόπου
Ρώμης κατά την αρχήν εφείσαντο, αλλά και μέχρι των εκεί την μανίαν εξέτειναν και ουχ ότι αποστολικός εστί θρόνος ηδέ-σθησαν,ούδ' ότι μητρόπολις η Ρώμη της Ρωμανίας εστίν ηυλαβήθησαν»2.
Η επιστημονική διάσπασις της ενιαίας ταύτης ιστορικής Ρωμανίας εις ρωμαϊκήν και βυζαντινήν αυτοκρατορίαν είναι κατασκεύασμα των Φράγκων κατακτητών της δυτικής εν Γαλλία, Ιταλία, Ελβετία και Αυστρία Ρωμαιοσύνης. Οι Φράγκοι πρώτοι
απεκάλεσαν τους Ρωμαίους της Ανατολής μόνον Γραικούς, ακολουθούντες παλαιότε-ρον παράδειγμα των Γότθων3. Εις τον εν Κωνσταντινουπόλει βασιλέα των Ρωμαίων απέδωσαν οι Φράγκοι τον τίτλον «βασιλεύς των Γραικών»4, και συγχρόνως ονόμασαν
2 Ιστορία Αρειανών προς Μοναχούς, Ε', 35.
3 Το ότι ήδη οι Γότθοι προ των Φράγκων είχον την εν προκειμένω προπαγανδιστικήν γραμμήν διασπάσεως της ενότητος της δυτικής και ανατολικής Ρωμαιοσύνης
φαίνεται σαφώς από τα λεχθέντα του εκπροσώπου του ηγεμόνος των Γότθων προς τους εν Ρώμη υπό τον Βελισσάριον πολιορκουμένους υπό των Γότθων Ρωμαίους
το 537 - 538 τα εκφράζοντα το παράπονον ότι προτιμούν οι Ρωμαίοι να είναι υπό την κυριαρχίαν των «Γραικών» παρά των Γότθων. Ίδε J. Β. Bury, History of The Later Roman Empire, New York, τόμ. 2, σελ. 183.
4 To Imperator Graecorum ως τίτλος αποδιδόμενος υπό των Φράγκων αντί του Imperator Romanorum εις τον εν Κωνσταντινουπόλει Νέα Ρώμη βασιλέα των Ρωμαίων εμφανίζεται ως φαίνεται το πρώτον κατά τα μέσα του θ' αιώνος εις τα Χρονικά του Hincmar Αρχιεπισκόπου Ρείμων (805-882), MGH, Ss, I, 475. Επίσης εμφανίζεται δύο φοράς εις τας επιστολάς του Πάπα Νικολάου Α' (858-867) προς τον βασιλέα των Ρωμαίων Μιχαήλ Γ' (842-867). RPR, Ι, 2690, 2682, 2796: Mansi,
XV, 162, 168, 191. Μάλιστα οργισθείς ο Νικόλαος Α' από την περιφρόνησιν του βασιλέως Μιχαήλ Γ' δια την λατινικήν γλώσσαν ερωτά διατί αποκαλείται βασιλεύς
τον Τευτονοφράγκον ηγεμόνα της Γερμανίας «βασιλέα των Ρωμαίων»5, δια να αποσπάσουν την αφοσίωσιν των εν τη Δύσει κατακτηθέντων και υποδούλων Ρωμαίων από την Κωνσταντινούπολιν Νέαν Ρώμην και στρέψουν τα εθνικά αισθήματα των υποδούλων τούτων δυτικών Ρωμαίων προς τον εν Γερμανία ψευδώς καλούμενον «βασιλέα των Ρωμαίων». Συγχρόνως κατεδίκασαν ως αιρετικούς τους ονομασθέντας αποκλειστικώς πλέον «Γραικούς» ανατολικούς Ρωμαίους6 και ούτως έθεσαν τα
θεμέλια του μεσαιωνικού μίσους της εν τη Δύσει αφομοιωθείσης υπό της Φραγκιάς Ρωμαιοσύνης προς την ανατολικήν Ρωμαιοσύνην, το οποίον έκορυφώθη με την υπό των Φράγκων άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως και την επέκτασιν της Φραγκοκρατίας εις την Ανατολήν. Η Φραγκοκρατία δια την Ρωμαιοσύνην δεν ήρχισε με την εμφάνισιν των Φράγκων εις την Ανατολήν. Φραγκοκρατία αρχίζει με την υπό των Φράγκων κατάκτησιν των αναφερθεισών δυτικών επαρχιών της Ρωμανίας.Ούτως επεσπεύσθη η αφομοίωσις της εν τη Δύσει Ρωμαιοσύνης, η οποία με την πάροδον του χρόνου έμαθεν ότι εις την Ανατολήν,περί την Κωνσταντινούπολιν Νέαν Ρώμην, υπάρχουν όχι Ρωμαίοι αλλά «αιρετικοί Γραικοί» με «Γραικόν βασιλέα». Από τα μέσα του θ' αιώνος καθιερώθη μεταξύ των Φράγκων θεολόγων η παράδοσις να γράφουν έργα τιτλοφορούμενα «Κατά των πλανών των
Γραικών»7.
Εν αντιθέσει προς τους Φράγκους κατακτητάς της δυτικής Ρωμαιοσύνης οι Άραβες και Τούρκοι κατακτηταί της ανατολικής Ρωμαιοσύνης απεκάλουν πάντοτε με σεβασμόν τους πολίτας της Ρωμανίας Ρούμ, δηλαδή Ρωμαίους ή Ρωμηούς. Δια τον λόγον αυτόν οι πατριάρχαι Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων ονομάζονται μέχρι σήμερον τουρκιστί και αραβιστί Ρούμ Πατρίκ, δηλαδή πατριάρχαι των Ρωμαίων. Οι δε Ορθόδοξοι ομογενείς εις την Κωνσταντινούπολιν λέγονται ελληνιστί Ρωμαίοι ή Ρωμηοί και τουρκιστί Ρούμ. Εις τα άλλα πρεσβυγενή πατριαρχεία ονομάζονται αραβιστί Ρούμ. Εις το Κοράνιον του Μωάμεθ υπάρχει ολόκληρον κεφάλαιον (30), όπου ο ιδρυτής του Ισλάμ γράφει περί της προσωρινής πτώσεως των Ρωμαίων εις τους Πέρσας εις Μέσην Ανατολήν και προφητεύει τον τελικον θρίαμβον αυτών, όπως και πράγματι έγινεν υπό τον
Ηράκλειον μετ' ολίγα έτη8. Είναι σαφές από το εν λόγω κεφάλαιον ότι ο Μωάμεθ είχε την εποχήν αυτήν την εντύπωσιν ότι εκήρυττε την ιδίαν πίστιν με τους Ρωμαίους της Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης.
Επίσης πρέπει να σημειωθή ότι εις τας συροφώνους πηγάς ως και εις τας αιθιοπικάς του Μεσαίωνος, οι σήμερον κακώς λεγόμενοι Βυζαντινοί ελέγοντο πάντοτε Ρωμαίοι. Μάλιστα οι μετά το 1821 υπό των Νεοελλήνων ονομασθέντες «Έλληνες» Πατέρες λέγονται πάντοτε Ρωμαίοι Πατέρες, ακριβώς όπως συνέβαινεν εις ημάς προ του 18219.
Εις την Μέσην Ανατολήν οι σήμερον εν Ελλάδι λεγόμενοι Ρωμαιοκαθολικοί λέγονται Λατίνοι και Φράγκοι ως συνέβαινεν ακριβώς εν Ελλάδι και Μικρά Ασία κατά την τουρκοκρατίαν, ως και κατά τα χρόνια της ελευθέρας Ρωμανίας. Ιστορικώς κατά τον
των Ρωμαίων. MGH, Ep. VI, 454. Εδώ φαίνεται ως ήδη εμφανισθείσα πλέον η μετέπειτα επικρατήσασα εις την Ευρώπην ιδέα ότι το λατινικόν είναι το μόνον
γνησίως ταυτόν με το ρωμαϊκόν. Παρά ταύτα εις άλλας τέσσαρας επιστολάς ο Νικόλαος Α' προσφωνεί τον Μιχαήλ με το σύνηθες Imperator. Mansi, XV, 170, 178,
186, 216. Δεν προσφωνεί όμως ποτέ ο Νικόλαος Α' τον Φράγκον βασιλέα ως Imperator Romanorum, αλλά μόνον ως Imperator. Εκτός των δύο ως άνω περιπτώσεων του Νικολάου Α', αι οποίαι πιθανόν να μη είναι και γνήσιαι, όλοι οι Ρωμαίοι πάπαι χρησιμοποιούν μόνον το Imperator καί δια τον Ρωμαίον και δια τον Φράγκον βασιλέα. Εν αντιθέσει προς τους Ρωμαίους πάπας μέχρι το 10Ο9, ήρχισαν μεν οι Φράγκοι, ως είδομεν, να χρησιμοποιούν από τα μέσα του θ' αιώνος το Imperator Graecorum δια τον πραγματικόν βασιλέα των Ρωμαίων, από δε του 962 χρησιμοποιούν πλέον τον τίτλον αυτόν, δηλαδή Graecorum, επισήμως και κατά τρόπον συστηματικόν. Εμφανίζεται π.χ. εις επιστολήν του Όθωνος Α' προς τον βασιλέα των Ρωμαίων Βασίλειον Β' τον Βουλγαροκτόνον (963-1025) προσκομισθείσαν υπό του Λογγοβάρδου επισκόπου Κρεμόνας Λιουτπράνδου. Ίδε S. Runciman, The Place of Byzantinum in the Medieval World, CMH, IV, μέρος II, 355. Μετέπειτα επεκράτησε να χρησιμοποιήται υπό των Φράγκων ο τίτλος Imperator Constantinopolitanus ως ο ευγενικός και το Graecus, Graecorum, και ακόμη το Rex Graecorum ως οι προσβλητικοί τίτλοι. Αυτόθι. Είναι αξιοσημείωτον ότι ο βασιλεύς των Ρωμαίων Βασίλειος Α' ο Μακεδών έστειλεν εις τον Ρωμαίον πάπαν Νικόλαον Α' Επιστολήν το 867 με την προσφώνησιν. . . Basilius Fidelis Imperator Romanorum, Nicolao Sanctissimo Papae Romano, & Spirituali quoque Patri nostro. Mansi, XV, 819. Το 867 απεβίωσεν ο Νικόλαος Α' και συνεχίζει την αλληλογραφίαν με τον ίδιον βασιλέα ο πάπας Αδριανός με προσφώνησιν μόνον το Imperator. Το ίδιον επικρατεί, ως είδομεν, εις την αλληλογραφίαν όλων των κατά το έθνος Ρωμαίων πάπων. Φαίνεται σαφώς ότι οι Ρωμαίοι υπεχρεώθησαν από τους Φράγκους κατακτητάς των να μη χρησιμοποιούν το «Ρωμαίων» δια τον εν Κωνσταντινουπόλει βασιλέα, αλλά ούτε όμως εδέχθησαν να το χρησιμοποιούν δια τον Φράγκον βασιλέα, αφού δεν τον ανεγνώριζον ως βασιλέα των Ρωμαίων.
5 Η επίσημος ανάληψις του τίτλου «βασιλεύς των Ρωμαίων» ή το τότε αντίστοιχον «Imperator Romanorum» δεν εγένετο υπό του Καρλομάγνου, ως πιστεύεται υπό
πολλών. Ούτος εθεώρει τον εαυτόν του όχι βασιλέα των Ρωμαίων αλλά βασιλέα κυβερνώντα τους Ρωμαίους ως φαίνεται από τα Capitularia αυτού τα οποία είναι
και τα επίσημα έγγραφα της βασιλείας του. Ουδαμού χρησιμοποιεί εις αυτά τον τίτλον Imperator Romanorum. Παρά ταύτα όμως προ της στέψεώς του
χρησιμοποιεί τον υπό του πάπα δοθέντα εις αυτόν τίτλον Patricius Romanorum και ουδέποτε έπαυσε να χρησιμοποιή τα Rex Francorum και Rex Longobardorum.
Ίδε Mansi, XVIIB, Baluzius I, 271 - 272, 273 - 274, 329 - 330. Μετά την στέψιν του ως βασιλέως όμως εγκαταλείπει το Romanorum εις ένδειξιν του γεγονότος, ως φαίνεται, ότι ήτο πράγματι προ του 800 Patricius Romanorum ως είς εκ πολλών πατρικίων, αλλά δεν ηδύνατο να είναι βασιλεύς των Ρωμαίων αφού είς ήτο τοιούτος ο εν Κων/πόλει υφ' όλων ανεγνωρισμένος. Παραδόξως όμως αυτός και οι διάδοχοι του ουδέποτε ονομάζονται «βασιλεύς των Φράγκων» αλλά μόνον «Ρήξ των Φράγκων». Το δε βασιλεύς χρησιμοποιείται μόνο του, ενώ εις την Κων/πολιν επεκράτησε το βασιλεύς να συνοδεύηται με το Romanorum ή Ρωμαίων. Αι προσφωνήσεις των εν λόγω Capitularia έχουν ως εξής· το 801· Karoli Magni, Imperatoris. . . Imperii. Karoli Magni primo. Karolus, divino nutu coronatus,Romanum Gerens Imperium, serenissimus Augustus. Αυτόθι, 345 - 346. To 802· Karolus.. . Augustus. . . Magnus, Pacificus Imperator, Romanorum Gubernans Imperium... Αυτόθι, XIII, 1062. To 804· Karolus Imperator Augustus, Romanum Gubernans Imperium. To 806· Romani Rector Imperii. Αυτόθι, XVIIB, 439 -440. To αυτό έτος· Imperator, Romanorum Gubernans Imperium, Αυτόθι, 461-462, 483 - 484, 499 - 500. To 813 χρησιμοποιεί απλώς το Imperator Augustus.Αυτόθι, 505 - 506. To 814 απεβίωσε.
6 Ίδε .κατωτέρω κεφ. Β'.
7 Αυτόθι.
8 Επί του θέματος τούτου ίδε Αλύ Νουρ, Το Κοράνιον και το Βυζάντιον, Εν Αθήναις, 1970, διατριβήν εγκριθείσαν υπό της Φιλοσοφικής Σχολής του
Πανεπιστημίου Αθηνών.
9 Τας πληροφορίας περί συροφώνων πηγών μου παρέσχεν ο καθηγητής V. C. Samuel κοσμήτωρ της εν Αδδίς Αμπέμπα Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου,
τας δε περί αρχαίων και μεσαιωνικών αιθιοπικών πηγών ο Αιθίοψ επίσκοπος της πόλεως Ωσσανά κ. κ. Σαμουήλ, πρόεδρος της επιτροπής υποθέσεων του εξωτερικού της Αιθιοπικής ορθοδόξου εκκλησίας.
μεσαίωνα Ρωμαίοι και Καθολικοί είναι μόνον οι υπαγόμενοι εις τα ρωμαϊκά πατριαρχεία Ορθόδοξοι με κέντρον την Κωνσταντινούπολιν. Οι Ευρωπαίοι κατακτηταί της δυτικής Ρωμαιοσύνης δεν είναι Ρωμαίοι. Είναι Φράγκοι, Λογγοβάρδοι,Βουργουνδοί, Σάξωνες, Νορμανδοί και Γότθοι, οίτινες αφωμοίωσαν συν τω χρόνω τους κατακτηθέντας Ρωμαίους μεταβάλλοντες αυτούς εις τους δουλοπάροικους του ευρωπαϊκού Φεουδαλισμού10. Λέγονται οι Ευρωπαίοι του με-σαίωνος Λατίνοι διότι υιοθέτησαν ως επίσημον γλώσσαν των την λατινικήν. Ρωμαίοι είναι μόνον οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί οι ηνωμένοι με την Κωνσταντινούπολιν Νέαν Ρώμην, με επίσημον γλώσσαν την ελληνικήν. Κατά την τουρκοκρατίαν οι Φράγκοι λέγονται υπό των ημετέρων όχι Καθολικοί αλλά Κατόλικοι 11.Η διάκρισις αύτη μεταξύ Λατίνων και Ρωμαίων φαίνεται σαφώς από το εξής ερώτημα, το οποίον υπεβλήθη εις τον επίσκοπον Ιωάννην του Κίτρους της Μακεδονίας κατά τα τέλη του ιβ' αιώνος, «θάπτονται ορθόδοξοι Ρωμαίοι εν λατινικαίς εκκλησίαις
βαλλόμενοι παρά τε Ρωμαίων και Λατίνων εν ταυτώ και Λατίνοι δε αποθνήσκοντες, ωσαύτως ψάλλονται ομού παρά Ρωμαίων και Λατίνων αδιακρίτως. Επιτίμιόν εστιν, ή ού;»12.
Κατά τον ίδιον αιώνα, τον ιβ', ο πατριάρχης Αντιοχείας Θεόδωρος Βαλσαμών περί μικτού γάμου μεταξύ Ρωμαίων και Λατίνων γράφει τα εξής· «και σημείωσαι, ότι κατά τον παρόντα κανόνα, ως έοικεν, αναγκάζει το μέρος της εκκλησίας τους Λατίνους
εξόμνυσθαι, θέλοντας γυναίκας λαβείν εκ της Ρωμανίας»13.
Πρέπει να τονισθή ότι ιστορικώς και ως φαίνεται σαφώς από την ρωμαϊκήν νομοθεσίαν ουδέποτε εταυτίζοντο οι Ρωμαίοι με τους αρχαίους Λατίνους ή Ιταλούς, και όταν ακόμη η Πρεσβυτέρα Ρώμη ήτο η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, θα επανέλθωμεν εις το
θέμα αυτό.
Η τουρκική απόδοσις του μεσαιωνικού κρατικού ονόματος Ρωμανία, το πραγματικόν όνομα του επιβλαβώς δια τα εθνικά συμφέροντα σήμερον λεγομένου βυζαντινού κράτους, είναι το όνομα Ρούμελη14. Τα ιστορικά δικαιώματα της Ρωμαιοσύνης φαίνονται σαφώς από την χρήσιν του ονόματος τούτου υπό των Τούρκων. Προ της αλώσεως οι Τούρκοι ωνόμαζον Ρούμελην όλας
τας ελευθέρας εκτάσεις της Μικράς Ασίας και Ευρώπης, αι οποίαι διοικούντο υπό του εν Κωνσταντινουπόλει Νέα Ρώμη βασιλέως
των Ρωμαίων. Αλλά και μέχρι των αρχών του αιώνος τούτου οι Τούρκοι ονόμαζον Ρούμελην ολόκληρον την Θράκην, ολόκληρον την Μακεδονίαν και ολόκληρον την Ήπειρον και γενικώς όλας τας εκτάσεις από του Βελιγραδίου μέχρι της Πελοποννήσου.
Δηλαδή Ρούμελη ήτο το ευρωπαϊκόν μέρος της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Καθ' όλον το διάστημα τούτο οι Τούρκοι διετήρησαν και το όνομα Κωνσταντινούπολις. Παραδόξως, ενώ οι Τούρκοι διετήρησαν το γεωγραφικόν όνομα της αυτοκρατορίας μας, δηλαδή Ρούμελη, οι Νεοέλληνες το κατήργησαν και το αντικατέστησαν με το όνομα Ελλάς, δηλαδή με το όνομα μιας μικρας επαρχίας της μεγάλης Ρούμελης ή Ρωμανίας.
Πάντως οι Σλαΰοι υπό την ηγεσίαν του ρωσικού Πανσλαυισμού έκαμον μέγαν αγώνα να σταματήσουν την χρήσιν του ονόματος Ρούμ ή Ρωμαίος μεταξύ των κατοίκων των εν λόγω επαρχιών, δια να αποδείξουν ότι το τουρκικόν όνομα Ρούμελη, το οποίον σημαίνει η χώρα των Ρωμαίων, δεν αντιστοιχεί προς την πραγματικήν σύνθεσιν του πληθυσμού της Θράκης, της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Εξαιρετικήν δραστηριότητα δια τον αφανισμόν του ονόματος Ρούμ ή Ρωμαίος επέδειξαν κυρίως οι Βούλγαροι15.
Παραδόξως όμως οι εξωτερικοί εχθροί της Ρωμαιοσύνης εύρον εν Ελλάδι ένα αφελή σύμμαχον, το δουλοπρεπές εις την Φραγκιάν νεογραικικόν πνεύμα. Τούτο ατυχώς εκυριάρχησεν από το 1821· εμφορούμενον δε από την τότε ευρωπαιοφραγκικήν και ρωσικήν παρερμηνείαν, προκατάληψη και περιφρόνησιν δια την μεσαιωνικήν Ρωμαιοσύνην και από αφοσίωσιν εις την ευρωπαϊκήν περί
10 Ίδε κατωτέρω κεφ. Δ'.
11 Παραδείγματα τοιαύτης χρήσεως του ονόματος «Κατόλικος» δια τους Λατίνους ή Φράγκους ή Παπικούς ευρίσκομεν εις τίτλους ανεκδότων χειρογράφων
δημοσιευθέντας υπό του κ. Κ. Μπόνη, καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επετηρίς Επιστημονικών Ερευνών, Τόμος Β', Ιούνιος 1970, σελ. 604, αριθ. 138 και 139. Το πρώτο χειρόγραφον επιγράφεται «Φιλονικία περί θρησκείας παρά Θεοκτίστου Χαλεπίου γινομένη εις Χαλέπ με τον επίσκοπον Γρηγόριον των Κατολίκων
τω 1833ω αρχή τω δε 1835ω τέλος της φιλονικίας» το δε δεύτερον «ζήτημα περί χειροτονίας, όπερ συνέπεσεν εν Χαλέπ μεταξύ Ρωμαίων και Ρωμαιοκατολίκων».
Ο Θεόκτιστος Χαλεπίου είναι ο Ρωμαίος ορθόδοξος επίσκοπος, ο δε Γρηγόριος των Κατολίκων είναι ο Ουνίτης Ρωμαίος επίσκοπος. Οι δε Ρωμαιοκατόλικοι δεν
είναι οι εν Ελλάδι σήμερον λεγόμενοι Ρωμαιοκαθολικοί, αλλά οι Ρωμαίοι πού είχαν γίνει «κατόλικοι», δηλαδή Λατίνοι, Φράγκοι, και Παπικοί. Και μέχρι σήμερον οι Ορθόδοξοι των Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων λέγονται τουρκιστί και αραβιστί Ρούμ Ορθοδόξ,δηλαδή Ρωμαίοι Ορθόδοξοι, ενώ οι Ουνίται του Λιβάνου και της Συρίας λέγονται Ρούμ Κατολίκ, δηλαδή Ρωμαίοι Κατόλικοι, ουδέποτε Ρωμαίοι Καθολικοί, αφού οι μόνοι Ρωμαίοι και Καθολικοί είμεθα ημείς οι Ορθόδοξοι. Εις την Μέσην Ανατολήν διασώζεται μέχρι σήμερον η παλαιά χρήσις ονομάτων εις την αραβικήν, ενώ εις την Ελλάδα, Ρουμανίαν, Ρωσίαν, Αλβανίαν και Βουλγαρίαν επεκράτησε μεταξύ των «μορφωμένων» η ευρωπαϊκή χρήσις ονομάτων.
12 Ρ Π Σ, V, 403-405.
13 Αυτόθι, 253 - 2154.
14 Ρωμανία σημαίνει χώρα ή κράτος των Ρωμαίων αφού αντιστοιχεί με τα Φραγκία (Γαλλία), Αγγλία, Ιταλία, Τουρκία κ.τ.λ. Ρούμελη ή Ρωμυλία σημαίνει των
Ρωμαίων (Ρούμ) η χώρα (ελη ή υλι) εις την Τουρκικήν. Και οι Άραβες απεκάλουν την Ρωμανίαν Μπιλάτ-ερ-Ρούμ, δηλαδή η χώρα των Ρωμαίων.
15 Σπουδαίαν ύλην περί του θέματος έχει συλλέξει ο υφηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Αθανάσιος Αγγελόπουλος από την
αλληλογραφίαν μεταξύ των Ρωμαίων (Ρωμηών) επισκόπων της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης του ιθ' και αρχάς κ' αιώνος. Ίδε Α. Θ. Αγγελοπούλου, Αι ξέναι
προπαγάνδαι εις την επαρχίαν Πολυανής κατά την περίοδον 1870 - 1912, Θεσσαλονίκη 1973, σελ. 27 (υποσ. 1), σελ. 31 (υποσ. 4), σελ. 34 (υποσ. 1), σελ. 54 (υποσ.2). Η Μητρόπολις αύτη εκάλυπτε τμήματα της σημερινής Σερβίας και Βουλγαρίας. Περί της μετατροπής των ελληνοφώνων και βλαχοφώνων Ρωμαίων εις
Βουλγάρους και της αφυπνίσεως Βουλγαρικής συνειδήσεως και εκεί οπού οι ομιλούντες και ολίγα βουλγαρικά είχον «ακραιφνή ρωμαίικην συνείδησιν ίδε
Αντωνίου - Αιμιλίου Ταχιάου, Η εθνική αφύπνισις των Βουλγάρων και η εμφάνισις Βουλγαρικής εθνικής κινήσεως εν Μακεδονία, Θεσσαλονίκη 1974, εν Μακεδόνικη Λαϊκή Βιβλιοθήκη, τόμ. 28, σελ. 5-39.
αρχαίων Ελλήνων αντίληψιν και δημιουργούν εις τους Ρωμηούς φανατισμον ενός τευτονικού τύπου ρατσισμού, με την σκέψιν ότι είναι απόγονοι μόνον των αρχαίων Ελλήνων, εκήρυττεν εις τους ελλαδικούς Ρωμηούς ότι δεν πρέπει να λέγωνται εις τα εξής Έλληνες και Ρωμαίοι, αλλά μόνον Έλληνες και Γραικοί16.
Το αποτέλεσμα της γραμμής αυτής ήτο η διάσπασις της Ρωμαιοσύνης, η αφομοίωσις των εκτός Ελλάδος Ρωμαίων υπό του επικρατήσαντος πολιτικού και εθνικού περιβάλλοντος και ο αφανισμός της ρωμαίικης γλώσσης από την Αίγυπτον, τα Ιεροσόλυμα,τον Λίβανον, την Συρίαν, την Τουρκίαν, την Ρωσίαν, την Ρουμανίαν, την Βουλγαρίαν, την Σερβίαν και την Αλβανίαν, αφού οι
Ρούμ ή Ρωμαίοι, ή Ρωμάνοι των περιοχών αυτών ολίγον κατ’ ολίγον συνήθισαν εις την ιδέαν ότι εν Ελλάδι υπάρχουν μόνον Γραικοί και όχι ομοεθνείς των Ρωμηοί, οίτινες ομιλούν γραικικά, και όχι ρωμαίικα17.
Η ολοκλήρωσις της καταστροφής της εκτός της Ελλάδος Ρωμαιοσύνης επήλθε με την επικράτησιν του φραγκικής προελεύσεως ονόματος βυζαντινόν δια κάθε τι το ρωμαίικον18. Οι εναπομείναντες Ρούμ και Ρωμάνοι ή Ρουμάνοι εις Μέσην Ανατολήν,Ρουμανίαν και Αλβανίαν δεν γνωρίζουν πλέον, ότι οι κακώς σήμερον λεγόμενοι Βυζαντινοί είναι το ίδιο πράγμα με τον εαυτόν
των, δηλαδή ότι οι σήμερον λεγόμενοι Βυζαντινοί είναι ελληνιστί μεν Ρωμαίοι ή Ρωμηοί, λατινιστί δε Ρωμάνοι και αραβιστί και τουρκιστί Ρούμ με κυρίαν και επίσημον γλώσσαν τα Ρωμαίικα.
Ούτω το 1821 εσήμανε την αρχήν του τέλους του έργου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όπερ και εισήλθε πλέον εις την φάσιν του ολοκληρωτικού σχεδόν αφανισμού του. Το νεογραικικόν πνεύμα, χωρίς ίσως να το καταλάβουν οι κατασκευασταί του, κατώρθωσε να καταφέρη κατά της Ρωμαιοσύνης και της επισήμου γλώσσης αυτής τα καίρια εκείνα πλήγματα,
τα οποία η Φραγκιά και η Τουρκιά ούτε καν φαντάσθησαν ότι είναι ποτέ δυνατόν να επιτευχθούν και μάλιστα τόσον ραγδαίως,εντός 150 μόνον ετών!
Η ρωμαίικη μούσα αναφερομένη εις την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης με πόνον τραγουδάει· «Οι Τουρκ'...
εκούρσευαν τήμ Πόλ' τη Ρωμανίαν»18α, δηλαδή επήραν την Κωνσταντινούπολιν Νέαν Ρώμην. Οι γνήσιοι Έλληνες
συγκλονίζονται κυριολεκτικώς από συγκίνησιν, όταν λέγουν ότι είναι Ρωμηοί, διότι Ρωμαίος σημαίνει πολίτης της Νέας Ρώμης,δηλαδή της Ρωμανίας ή της Ρούμελης ή της αυτοκρατορίας της Κωνσταντινουπόλεως και «αυτοδικαίως Κωνσταντινουπολίτης.
Ακριβώς την ιδίαν σημασίαν έχουν ιστορικώς το λατινικόν Ρωμάνος και το αραβοτουρκικόν Ρούμ.
Καθ' όλον τον μεσαίωνα και κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας οι λατινιστί λεγόμενοι Ρουμάνοι και οι τουρκιστί και αραβιστι λεγόμενοι Ρούμ είχον πάντοτε μαζί με τους Αρβανίτας Ρωμαίους ελληνόφωνον ηγεσίαν πολιτικήν και εκκλησιαστικήν. Οι Ρουμάνοι, οι Αρβανίται και οι Ρούμ ήσαν ως επί το πλείστον δίγλωσσοι. Εκτός από τα βλάχικα, αρβανίτικα, αράβικα και τούρκικα είχον ως επίσημον γλώσσαν την ρωμαίικην. Τούτο ίσχυε κυρίως κατά την τουρκοκρατίαν και δια τους τότε ολίγους Σέρβους και
Βουλγάρους, οι οποίοι είχον αποκτήσει ρωμαίικην συνείδησιν και ως επί το πλείστον διγλωσσίαν.
Πρέπει να έχωμεν υπ' όψιν ότι η αυτοκρατορία της Ρωμανίας, δηλαδή της Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης, είχεν από της ιδρύσεως της δύο επισήμους γλώσσας, την λατινικήν καί την ελληνικήν. Είναι μεγάλης σημασίας το γεγονός ότι το ίδιον όνομα με
ένα ιώτα, το «ρωμαϊκά», σημαίνει λατινικά και με δύο ιώτα, το «ρωμαίικα», σημαίνει ελληνικά, δηλούν ούτω τας δυο γλώσσας των Ρωμαίων19. Πριν ακόμη μεταφερθή η πόλις της Ρώμης υπό του Μεγάλου Κωνσταντίνου, είχεν ήδη υποχωρήσει η ρωμαϊκή και επεκράτησεν ως πρώτη γλώσσα η ελληνική, όπως θά ίδωμεν. Συν τω χρόνω η ρωμαίικη επεκράτησεν ως η μόνη επίσημος
γλώσσα της Ρωμανίας.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι εξέλιπον εν τη Ρωμανία οι λατινόφωνοι Ρωμαίοι. Όχι μόνον δεν εξέλιπον, αλλά φαίνεται ότι κατά τους πρώτους αιώνας της υποδουλώσεως της εν τη Δύσει Ρωμαιοσύνης υπό των γερμανικών φυλών κατέφευγον πολλοί λατινόφωνοι
Ρωμαίοι, δηλαδή οι ρωμαϊστί λεγόμενοι Ρωμάνοι, εις την ελευθέραν ανατολικήν Ρωμανίαν. Σημειωτέον ότι εις την βλαχικήν γλώσσαν των λατινοφώνων Ρωμαίων τούτων διασώζεται η λατινική γραμματική20 και έχει ως εκ τούτου το δικαίωμα να λέγεται
16 Το ηγετικόν στέλεχος του κινήματος τούτου είναι ο Αδαμάντιος Κοραής. Ίδε Π. Χρήστου, Αι περιπέτειαι των εθνικών ονομάτων των Ελλήνων, Θεσσαλονίκη 1960, σελ. 51.
17 Τα τοιαύτα διεπίστωσα με προσωπικήν μου μελέτην των περί Ελλάδος και ελληνικής γλώσσης αντιλήψεων των Ρωμαίων (Ρούμ) της Μέσης Ανατολής και των
Ρωμαίων (Ρουμάνων) της Ρουμανίας.
18 Ήδη ευρίσκομεν εν χρήσει εις την Ευρώπην το «Βυζαντινός» κατά τα μέσα του ιστ' αιώνος. Ίδε π:χ. «Nicephori Gregorae, Romanae, hoc est Byzantinae
Historiae, Libri XI», Βασιλεία (Ελβετίας), 1562. Πρόκειται περί μεταφράσεως της «Ρωμαϊκής Ιστορίας» του Νικηφόρου Γρήγορα (14 αιώνος). Ασφαλώς το
«τουτέστι Βυζαντινή Ιστορία» δεν είναι εις το ελληνικόν κείμενον, αλλά παρεμβάλλεται υπό του μεταφραστού διότι οι Ευρωπαίοι γενικώς ούτε καν εγνώριζον ότι υπήρχε ιστορία Ρωμαίων εις την Ανατολήν αφού επεκράτησεν εις τους Φραγκοευρωπαίους να ονομάζουν τους ελληνοφώνους Ρωμαίους μόνον Γραικούς κατά τον μεσαίωνα και την τουρκοκρατίαν.
18α Ν. Πολίτου, Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού, έκδοσις δ', Αθήναι, σελ. 265: Πρβλ. Π. Χρήστου, Αι Πεπριπέτειαι των Εθνικών Ονομάτων των
Ελλήνων, Θεσσαλονίκη 1960, σελ. 33.
19 Η παράδοσις να λέγεται η ελληνική γλώσσα ρωμαίικη διασώζεται εντόνως εις την τουρκικήν γλώσσαν μέχρι σήμερον και κατά τρόπον ασθενή πλέον εις την
αραβικήν, αν και ιστορικώς ήτο η επικρατούσα από της εποχής του Κορανίου μέχρι τέλους της τουρκοκρατίας.
20 Κατά τους υπολογισμούς ειδημόνων τινών τα Βλάχικα ή Ρουμάνικα έχουν λατινικόν λεξιλόγιον μέχρι ποσοστού 85-90%. Την θέσιν ταύτην υποστηρίζει με
σχετικήν βιβλιογραφίαν ο Grigore Nandris, Rumanian Language, EB, XIX, 652-653. Πλήθος πληροφοριών περί Βλάχων και σχετικών θεωριών ευρίσκονται εις
την ενδιαφέρουσαν μελέτην Αλεξάνδρου Β. Παπαβασιλείου, Ιστορικά σημειώματα για τους Βλάχους και Κουτσοβλάχους, Βέροια 1972, ένθα και πολλά ιστορικά περί Βλάχων χωρία εκ πηγών.
νεολατινική ή νεορρωμαϊκή, ενώ τα ιταλικά, γαλλικά και ισπανικά, αν και λατινογενείς γλώσσαι, δεν είναι λατινικά, διότι δεν διασώζουν την λατινικήν γραμματικήν, αφού εις αυτά επεκράτησε το γερμανικόν στοιχείον των κατακτητών. Τα αρβανίτικα είναι
κατά τα 50% ρωμαϊκά και νεορρωμαϊκά, 25% - 30% ρωμαίικα (ελληνικά), και τα υπόλοιπα σλαυικά και τούρκικα. Η γλώσσα των Αρβανιτών δεικνύει ότι οι Αρβανίται ως επί το πλείστον είναι απόγονοι λατινοφώνων και ελληνοφώνων Ρωμαίων21. Την
μεγαλυτέραν συγγένειαν εκ των λατινογενών γλωσσών με τα βλάχικα την έχουν ως φαίνεται τα πορτογαλικά.
Πάντως εκείνο πού μας ενδιαφέρει είναι ότι η επίσημος γλώσσα των Αρβανιτών και των Ρουμάνων καθ' όλον τον μεσαίωνα και την τουρκοκρατίαν ήτο η ρωμαίικη, διότι απλούστατα η ελληνική γλώσσα από του ζ' αιώνος έγινεν η μόνη επίσημος γλώσσα της
Ρωμανίας, χωρίς τούτο να σημαίνη ότι ανεπτύχθη άρνησις δια την δευτέραν ιστορικήν γλώσσαν της Ρωμαιοσύνης.
Οι Ρουμάνοι γνωρίζουν σήμερον ότι είναι Ρωμαίοι, και ότι το κρατικόν των όνομα κατά την παράδοσίν των είναι Ρωμανία, αλλά δεν γνωρίζουν ότι η λεγομένη βυζαντινή αυτοκρατορία είναι ακριβώς το ίδιον πράγμα με το κρατικόν των όνομα, το οποίον διετήρησαν εις την εθνικήν των μνήμην. Επίσης δεν γνωρίζουν ότι οι υπό των Ευρωπαίων και Σλαύων λεγόμενοι Γραικοί είναι και αυτοί Ρωμαίοι και ότι τα ελληνικά λέγονται και ρωμαίικα22.
Ούτως επανερχόμενα εις τα δύο αδέλφια από την Αλβανίαν, με τα οποία ήρχισα το κεφάλαιον τούτο. Πώς συμβαίνει δυο Αρδανίται αδελφοί με ελληνικόν όνομα να λέγεται ο ένας Αλβανός και ο άλλος Έλλην; Η απάντησις φαίνεται απλή. Εάν τα παλαιά χρόνια ερωτούσε κανείς ένα χριστιανόν Αρβανίτην ή Βλάχον, πού ήξευρε μόνον αρβανίτικα ή βλάχικα, τι είναι, θα απεκρίνετο αμέσως: Ρωμαίος. Ακριβώς ούτω θα απεκρίνετο και ο δίγλωσσος Αρβανίτης ή Βλάχος πού εγνώριζε και τα ρωμαίικα.
Αλλ' όμως επαύσαμεν να ερωτώμεν εάν είναι Ρωμαίος ή Ρωμηός και ηρχίσαμεν από της ιδρύσεως του ελληνικού κράτους να ερωτώμεν εάν είναι Έλλην, όνομα το οποίον οι εκτός του ελλαδικού θέματος Ρωμαίοι ή Ρωμηοί σχεδόν ουδέποτε 21 Ειδήμονες τίνες υποστηρίζουν την θέσιν ότι τα ελληνικά στοιχεία της αρβανίτικης γλώσσης, που ανέρχονται εις 25-30%, δεν είναι της αρχαίας, αλλά μόνον της μεσαιωνικής και της νέας ελληνικής γλώσσης. Η άποψις αύτη στηρίζει μίαν πιθανότητα ότι η αρβανίτικη (αλβανική) γλώσσα είναι η συγχώνευσις των δύο γλωσσών των Ρωμαίων. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει εις αυτήν ούτε η λατινική ούτε η ελληνική γραμματική την κάμνει να ομοιάζη με την περίπτωσιν της ιταλικής,ισπανικής και της φραντσέζικης γλώσσης, οπού δεν διασώζεται ούτε η λατινική, αλλ' ούτε η γερμανική γραμματική. Εάν ως γνώμονα τρόπου συγχωνεύσεως γλωσσών απετέλουν τα ιταλικά, φραντσέζικα και τα ισπανικά, τότε το γεγονός ότι εις την αρβανίτικην δεν διασώζεται λατινική ή ελληνική γραμματική δεν αποδεικνύει καθ’ εαυτό ότι οι Αρβανίται ως κεντρικόν γλωσσικόν ,κορμόν έχουν μίαν αρχαίαν τρίτην γλώσσαν, ήτις δεν είναι ούτε η λατινική ούτε η ελληνική.
Τότε τι νόημα έχει το γεγονός ότι τα 80% της γλώσσης ταύτης είναι λατινικά και ελληνικά; Πάντως εξ επάψεως εθνικής δεν έχει σημασίαν ποίος είναι ο κεντρικός ιστορικός κορμός της αρβανίτικης γλώσσης αφού μας ενδιαφέρει το ρωμαίικο και ρωμαϊκό τέλος της εν προκειμένω συγχωνεύσεως λατινοφώνων και
ελληνοφώνων Ρωμαίων, το οποίον φαίνεται τόσον σαφώς από το γεγονός ότι ως εθνικόν σύμβολον έχουν τον ρωμαϊκόν δικέφαλον αετόν και αποκαλούν την χωράν
των χωράν του αετού. Το όνομα «Shqipetar. . . προέρχεται εκ του shqip μετά της καταλήξεως tar, όπερ σχετίζεται προς το accipiter - οξυπτέριον και αποτελεί απλήν μετάφρασιν της χώρας του Αετού». Μ. Ν. Χρίστοδούλου, Σκέψεις τινές περί του ιστορικού περιβάλλοντος των ελληνικών διαλέκτων, Επετηρίς του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, Λευκωσία 1972 - 1973, σελ. 118 - 119. Ο κ. Χριστοδούλου επίσης υποδεικνύει ότι το όνομα Τόσκι του πλέον του ημίσεος των
Αρβανιτών είναι η σλαυική μορφή του Αετός, δηλαδή το Αετός έγινε Τός με την σλαυικήν κατάληξιν -κι.
Ο νυν Μητροπολίτης Κορινθίας κ. Παντελεήμων, όστις γνωρίζει απταίστως και επιστημονικώς τα αρβανίτικα μου επληροφόρησεν ότι υπάρχει μία ανέκδοτος, ως
φαίνεται, μελέτη του αειμνήστου μητροπολίτου Βασιλείου Δρυινουπόλεως και Βέλα (Παπαχρήστου ή Χρηστίδου), ήτις επισημαίνει μεγάλο ποσοστόν λέξεων
ομηρικής ελληνικής εις την αρβανίτικην γλώσσαν. Εν τοιαύτη περιπτώσει ο κεντρικός ιστορικός κορμός της αρβανίτικης γλώσσης είναι ίσως τα αρχαία ελληνικά τα
οποία συνεχωνεύθησαν με τα λατινικά.
Ο προαναφερθείς κ. Μ. Ν. Χριστοδουλου υποστηρίζει πάντως ότι «οι αλβανόφωνοι, οι βλαχόφωνοι και οι σλαβόφωνοι (δηλαδή των Βαλκανίων), οίτινες μετέσχον
της ελληνικής ιστορίας, είναι παντάπασιν Έλληνες και δεν ανήκουν εις τα δημιουργηθέντα νεώτερα κράτη», σελ. 120. Ο ισχυρισμός ούτος είναι ακριβής με την
παρατήρησιν ότι θα έπρεπεν αντί του «ελληνική ιστορία» και «Έλληνες» να εχρησιμοποιούντο τα πραγματικά του μεσαίωνος ιστορικά ονόματα «ρωμαϊκή ιστορία» και «Ρωημοί».
Πάντως δια μίαν ενδιαφέρουσαν περίληψιν του πού ευρίσκεται σήμερον η ερευνά περί της προελεύσεως της αρβανίτικης γλώσσης από τα ιλλυρικά, δακικά και
θρακικά ίδε JE. Ηamp, The position of Albanian, εν Ancient Indo-European Dialects, Ed. H. Birnbaum and J. Puhvel, Univ. Calif. Press 1966, σελ. 97 -121, ένθα υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία.
Επίσης δέον να σημειωθή η μελέτη Zacharie Μayani, The Etruscans Begin to Speak, New York 1961-1962, εις την οποίαν γίνεται προσπάθεια να ευρεθούν αι
σημασίαι μέχρι τούδε «αγνώστων ετρουσκικών λέξεων μέσω της αρβανίτικης γλώσσης και εις την οποίαν υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία.
Δύο προσφάτως μεταφρασθείσαι υπό του Τ. Γιοχάλα σχετικαί μελέται Αλβανών ερευνητών είναι αι εξής Skënder Anamali, Nga Ilirët tek Arbërit ( = εκ των Ιλλυριών εις τους Αλβανούς) : Eqrem Çabej, Problemi i vëndit të forminit të gjuhës shqipe (= το πρόβλημα του χώρου σχηματισμού της αλβανικής γλώσσης), εν
Βαλκανική Βιβλιογραφία, τόμ. α', (συμπλήρωμα), Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου, Θεσσαλονίκη 1973, σελ. 39 - 112.
22 Τα παράδοξα ταύτα διεπίστωσα κατ' επίσκεψίν μου εις την Ρουμανίαν. Ήθελα να διαπιστώσω κατά πόσον εφηρμόσθη η εν προκειμένω προπαγανδιστική περί
του μεσαίωνος μας κοινή ιστορία επί των Ρωμαίων της Ρουμανίας και κατά πόσον διαφέρει της παρομοίας προπαγανδιστικής ιστορίας η οποία εφαρμόζεται εις τους αραβόφωνους Ρωμαίους της Μέσης Ανατολής. Παντού ευρίσκομεν το ίδιον φαινάμενον. Ως ενεφάνιζον οι Γότθοι και οι Φράγκοι τους ελληνοφώνους Ρωμαίους ως
«Γραικούς» και μάλιστα ως εχθρούς Γραικούς των υποδούλων Ρωμαίων της Δύσεως, ούτω ακριβώς εγένετο και γίνεται εις Μέσην Ανατολήν και εις τα Βαλκάνια
με την διαφοράν ότι οι Ρώσοι από αγνωστον εις εμέ εποχήν συμπράττουν σπουδαίως με τους Ευρωπαίους δια την θεμελίωσιν και συνέχισιν της γραμμής ταύτης.
Μάλιστα οι εκ Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης Φαναριώται ηγεμόνες των παραδουναβείων ηγεμονιών κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας θεωρούνται εν τη
αιχμαλώτω εις τους Ευρωπαίους και Ρώσους ρουμανική παιδεία όχι ως Ρωμαίοι, ως ήσαν εις την πραγματικότητα, αλλά ως «Γραικοί» μόνον, οι οποίοι εκ μέρους των Τούρκων κατεδυνάστευον και εξεμεταλλεύοντο τους εντοπίους Ρωμαίους, δηλαδή Ρουμάνους. Όταν δε προ 30 ετών κατέλαβον την εξουσίαν οι κομμουνισταί συνήθιζαν να εκσφενδονίζουν χλευαστικώς το όνομα «Φαναριώται» κατά των εξ Ελλάδος και Μικράς Ασίας Ρωμηών ως να ήσαν συνεχισταί της δήθεν παλαιοτέρας εν Ρουμάνια «αποικιοκρατίας των Γραικών». Και μάλιστα το γεγονός ότι οι Φαναριώται ούτοι ετόνιζον την δακικήν προέλευσιν των εκρωμαισθέντων Ρουμάνων ως και τον λατινικόν χαρακτήρα της γλώσσης των εκλαμβάνεται όχι υπό το πραγματικόν του πρίσμα, δηλαδή ότι οι Φαναριώται Ρωμαίοι εταύτιζον τους Βλάχους εθνικώς με τον εαυτόν των, αλλά τουναντίον ότι οι «Γραικοί» ούτοι απλώς ως καλοί επιστήμονες ανεγνώριζον την ρωμαϊκότητα των Βλάχων. Μάλιστα έχει επικρατήσει εις τους Βλάχους της Ρουμανίας η φραγκική προπαγάνδα του μεσαίωνος ότι μόνον το λατινικόν είναι γνήσιον ρωμαϊκόν, και ούτω μόνον οι λατινόφωνοι είναι βέροι Ρωμηοί. Είναι ακριβώς η γραμμή που επεκράτησε μετά την Άλωσιν και εις τους Ρώσους και το 1828 εις την «ελευθέραν» Ελλάδα.
εχρησιμοποιούσαν. Όταν δε εξησθένησεν η παράδοσις να λέγεται ρωμαίικη η επίσημος γλώσσα των Ρωμαίων και αντ' αυτού επεκράτησε να λέγεται γραικική ή ελληνική μόνον, τότε και μόνον τότε οι Αρβανίται, Βλάχοι και οι αραβόφωνοι Ρωμαίοι έπαυσαν να συγκινούνται εθνικώς με την επίσημον γλώσσαν των Ρωμαίων προγόνων των και επεδόθησαν, υπό την κηδεμονίαν των
Ευρωπαίων και Ρώσων, εις το να στραφούν εναντίον της ρωμαίικης γλώσσης και υπέρ της τοπικής των διαλέκτου μόνον.
Τούτο μάλιστα επετεύχθη με την ρωσικήν και ευρωπαϊκήν προπαγάνδαν, καθ' ήν οι λεγόμενοι Βυζαντινοί ή Γραικοί κατεδυνάστευον τους Ρουμάνους, τους Αρβανίτας, και τους αραβόφωνους Ρούμ και ευρίσκοντο ανάμεσα των ως αποικιοκράται23.
Την στιγμήν αυτήν κινδυνεύει από την προπαγάνδαν αυτήν το Πατριαρχείον Ιεροσολύμων με τα τόσα προσκυνήματα του, τα οποία ευρίσκονται από της εποχής του Μεγάλου Κωνσταντίνου εις την κατοχήν της Ρωμαιοσύνης. Εις την πραγματικότητα επρόκειτο πάντοτε περί μιας ενιαίας και ηνωμένης Ρωμαιοσύνης, με επίσημον γλώσσαν ενότητος τα ρωμαίικα. Ήτο πάντοτε
φυσικόν η ηγεσία Ρωμαίων επί Ρωμαίων να εξασκήται μέσω της επισήμου ρωμαίικης γλώσσης. Ουδόλως επρόκειτο περί καταδυναστεύσεως Γραικών η Ελλήνων επί Ρωμαίων, δηλαδή επί Αρβανιτών, Ρουμάνων, και Ρούμ. Αδίστακτοι τίνες ψευδοεπιστήμονες προπαγανδισταί ξένοι δεν εντρέπονται να ισχυρίζωνται ακόμη ότι η Ελλάς και οι Έλληνες ήσαν υπόδουλοι εις
τους Βυζαντινούς και ότι η αρχή της απελευθερώσεως των Ελλήνων υπήρξεν η πτώσις της Κωνσταντινουπόλεως εις τους Τούρκους24. Τα τοιαύτα ηκούσθησαν εν Ελλάδι από ξένον ραδιοφωνικόν σταθμόν προ δύο ετών εις ελληνικήν εκπομπήν όχι από το ΠΑΡΑΠΕΤΑΣΜΑ άλλα από «φίλην» χώραν του ΝΑΤΟ.
2) Αντιφάσεις εις την ευρωπαϊκήν ιστορικήν επιστήμην.
Εις την ευρωπαϊκήν ιστορικήν επιστήμην υπάρχουν ωρισμέναι σπουδαίαι, αντιφάσεις και παρερμηνείαι, αι οποίαι έχουν ως πηγήν των την από του θ' αιώνος αναφερθείσαν άρνησιν των Φράγκων να αποκαλούν Ρωμαίους τους περί την Κωνσταντινούπολιν Νέαν
Ρώμην πολίτας και την πείσμονα επιμονήν των Φράγκων να αποδίδουν εις τους ανατολικούς ελευθέρους Ρωμαίους και εις τον βασιλέα των ως μόνον και επίσημον όνομα το «Γραικός». Ούτω βλέπομεν εις τα φραγκικά έγγραφα και έργα καθ' όλον τον
μεσαίωνα να αποκαλούμεθα αντί Ρωμαίοι «Γραικοί». Επίσης εις τας υπό των Φράγκων γενομένας μεταφράσεις από τα ελληνικά εις τα λατινικά το Ρωμαίος αποδίδεται με το «Γραικός» και το βασιλεύς των Ρωμαίων με το «imperator Graecorum»25.
Σήμερον όμως αντί του «Γραικός» χρησιμοποιούν κατά τρόπον συστηματικον όλοι οι Ευρωπαίοι και οι Ρώσοι και μαζί των οι Νεογραικο! μαθηταί των το «Βυζαντινός»26. Συνηθίζουν οι Ευρωπαίοι, οι Ρώσοι και οι Αμερικανοί ιστορικοί να δικαιολογούν την
χρήσιν ταύτην του «Βυζαντινός» με τον ισχυρισμόν, ότι μετά τον Μέγαν Ιουστινιανόν ή και ενωρίτερον η αυτοκρατορία των Ρωμαίων έγινε γραικική και ανατολική. Εν τοιαύτη περιπτώσει, διατί το βυζαντινή και όχι το γραικική, αφού έγινε γραικική;
Μήπως επειδή οι ελεύτεροι Γραικοί δεν πρέπει να ταυτιστούν με την αυτοκρατορίαν των και να έχουν βλέψεις επανασυστάσεως;
Θαυμασίαν κατοχύρωσιν των εθνικών των συμφερόντων έχουν οι Τούρκοι. Τους Ελλαδικούς αποκαλούν Ίωνας, τους εν Κωνσταντινουπόλει ομοεθνείς Ρούμ, και την ιστορίαν της αυτοκρατορίας βυζαντινήν. Ίσως το παραδοξότερον είναι ότι οι εν Κωνσταντινουπόλει ομοεθνείς και ομογενείς χρησιμοποιούν ορθώς το Ρωμαίος και το Ρωμηός προς απόδοσιν του Ρούμ, αλλά και αυτοί επηρεασθέντες από την Ευρώπην και την Ελλάδα ομιλούν πάντοτε δια βυζαντινήν ιστορίαν, βυζαντινούς αυτοκράτορας,βυζαντινήν μουσικήν και βυζαντινά. Αφού οι ίδιοι λέγονται επισήμως Ρωμαίοι και Ρωμηοί, πώς επεκράτησε και εις αυτούς το
βυζαντινόν δια κάθε τι το ρωμαίικον;
Εις την Μέσην Ανατολήν έχομεν άλλην κατάστασιν. "Υπό την επίδρασιν των Φραντσέζων και Άγγλων απεδόθη το Ρούμ με το «Γραικός» των Φράγκων εις τας ευρωπαϊκάς γλώσσας. Παραδόξως όμως ευρίσκει κανείς εις την Ελλάδα να αποκαλούνται οι Ρωμαίοι Ορθόδοξοι της Μέσης Ανατολής «Άραβες» Ορθόδοξοι. Είναι η επίσημος γραμμή των Ρώσων από του παρελθόντος αιώνος, η οποία επεκράτησε μεταξύ των Λατίνων και Προτεσταντών. Υιοθετήθη φαίνεται η γραμμή αυτή εν μέρει διότι ευρεθέντες οι Ευρωπαίοι και οι τσαρικοί Ρώσοι άπρακτοι και αποτυχημένοι εις την προσπάθειάν των να προσηλυτίσουν τους Άραβας εις τον Χριστιανισμόν, προσεπάθουν τους αραβόφωνους Ρωμαίους να κάμουν Άραβας, δια να χρησιμεύσουν ως γέφυρα, ώστε δι' αυτής να περάσουν οι Άραβες εις τον Χριστιανισμόν. Παραδόξως έγινε παράλληλος προσπάθεια να μετατρέψουν τους εν Κωνσταντινουπόλει Ρωμαίους Ορθοδόξους εις Τούρκους Ορθοδόξους.
23 Ίδε ανωτέρω υποσημείωσιν 22.
24 Η ιδέα αυτή έχει ευρυτέραν από ό,τι περίμενα διάδοσιν εις την Ελλάδα. Ο Νίκος Τσιφόρος, π.χ. περιγράφει την Άλωσιν της Πόλεως και την κατάκτησιν της Ελλάδος υπό των Φράγκων με πολύ περίεργα εις εμέ τουλάχιστον λόγια· «Πάει το Βυζάντιο, πάει κι όλη η Ελλάδα με τα τρία της θέματα στα χέρια τους.
Κακομοίρα και βασανισμένη η ηπειρωτική Ελλάδα, άλλαξε αφέντες». «Εμείς και οι Φράγκοι», Αθήναι 1971, σελ. 15. Πολύ ενδιαφέρον ως προς το υπ' όψιν θέμα έχει όλον το κεφ. «Κατακαημένη Ελλαδίτσα». Πρέπει να γίνη μία επισταμένη έρευνα δια να εξακριβωθή η ιστορία της γραμμής αυτής και η σχέσις των φορέων αυτής με τας «Μεγάλας Δυνάμεις».
25 Ίδε «ανωτέρω υποσημειώσεις 3, 4 και 5 ως και κατωτέρω κεφ. ΣΤ.
26 Σπουδαίον παράδειγμα της τοιαύτης διαστροφής των εθνικών μας ονομάτων έχομεν εις την αγγλικήν μετάφρασιν αποσπασμάτων έργου του μεγάλου Άραβος
ιστοριχου Ibn Κhaldun (1332-1406) εις την οποίαν το αραβικόν Ρούμ μεταφράζεται Roman μέχρι τον Ηράκλειον (610 - 641) και Byzantine μετά τον Ηράκλειον.
Αυτή δεν είναι μετάφρασις αλλά κακοήθης διαστροφή, αφού το αραβικόν πρωτότυπον κείμενον ουδέποτε χρησιμοποιεί το ανύπαρκτον εις τους Άραβας, Τούρκους
και Ρωμαίους Βυζαντινός αλλά πάντοτε και μόνον το Ρούμ, δηλαδή Ρωμαίος. Η εν λόγω μετάφρασις εξετυπώθη εν Λονδίνω και φέρει τίτλον An Arab Philosophy
of History, Selections from The Prolegomena of Ibn Khaldun of Tunis (1332- 1406), Translated and Arranged by Charles Issawi M. A. Adjunct Professor of
Political Science in the American University of Beirut. Εις το ευρετήριον τα ρωμαϊκά ονόματα καλύπτουν τας σελίδας 22 μέχρι 113 και τα Βυζαντινά αρχίζουν από την σελ. 107 μέχρι την σελ. 150.
Ο ισχυρισμός ότι η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μετά τον Μέγαν Κωνσταντίνον πρέπει να λέγεται βυζαντινή, διότι έγινεν ανατολική και γραικική ή ελληνική, θα έπρεπε να είχεν ως βασικήν προϋπόθεσιν, ότι υπήρχε κάποιος ρωμαϊκός πολιτισμός, όστις έγινε γραικικός
ή ελληνικός και δια τούτο πρέπει να λέγεται βυζαντινός πολιτι σμός. Αλλά πάλιν, αφού έγινε γραικικός ή ελληνικός, διατί να λέγεται βυζαντινός;
Ακριβώς εις το σημείον αυτό ευρίσκομεν την μεγαλυτέραν αντίφασιν εις την ευρωπαϊκήν ιστορικήν επιστήμην. Είναι γενικώς αποδεκτόν ότι ρωμαϊκός πολιτισμός δεν υπήρξε ποτέ, αφού οι Ρωμαίοι εξ αρχής υιοθέτησαν τον ελληνικόν πολιτισμόν, ως και την
ελληνικήν γλώσσαν. Δια τον λόγον αυτόν ο μεγαλύτερος Αγγλοσάξων ιστορικός των πολιτισμών, ο Arnold Toynbee,συμπεριλαμβάνει εις τον ελληνικόν πολιτισμόν την ρωμαϊκήν δημοκρατίαν και την ρωμαϊκήν αυτοκρατορίαν27 και μάλιστα αποκαλεί το ρωμαϊκόν κράτος «Οικουμενικόν Ελληνικόν Κράτος».
Τούτο σημαίνει ότι ο πολιτισμός των Ρωμαίων ήτο εξ αρχής ελληνικός, πριν ακόμη εμφανισθούν οι Ρωμαίοι εις την Ανατολήν ως κατακτηταί και πριν μεταφέρη ο Μέγας Κωνσταντίνος την πρωτεύουσαν και την πόλιν της Ρώμης εις την Κωνσταντινούπολη Νέαν Ρώμην.
Εάν λοιπόν παραδεχθώμεν ότι η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μετά τον Μέγαν Κωνσταντίνον πρέπει να λέγεται βυζαντινή, διότι έγινεν ελληνική, τότε ιστορικώς άκριβέστερον θα ήτο να λέγεται βυζαντινή όχι μόνον η εν Ιταλία εδρεύουσα ρωμαϊκή αυτοκρατορία,αλλά και η ρωμαϊκή δημοκρατία, αφού η βασιλεύουσα πόλις εν Ιταλία, η Πρεσβυτέρα Ρώμη, είχε γίνει κατά την δημοκρατικήν της περίοδον ελληνικότατη, πολλούς αιώνας πριν ο Μέγας Κωνσταντίνος την μεταφέρη εις την Ανατολήν όπως θα ίδωμεν.
Υπάρχει όμως μία ακόμη αντίφασις εις την ευρωπαϊκήν ιστοριογραφίαν, η οποία δι’ ημάς ίσως είναι και η σπουδαιότερα. Ενώ αφ' ενός μεν ισχυρίζονται ότι η ρωμαϊκή αυτοκρατορία έγινε βυζαντινή, διότι έγινεν ελληνική, αφ' έτερου δε λέγουν ότι ο ελληνικός
πολιτισμός της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας έγινε βυζαντινός, διότι μετά τον ζ' αιώνα έπαυσεν ο ελληνικός πολιτισμός να υπάρχη.
Αλλά πώς όμως συμβαίνει να γίνεται η αυτοκρατορία βυζαντινή διότι γίνεται ελληνική και ο πολιτισμός βυζαντινός, διότι παύει να είναι ελληνικός;
Αι αντιφάσεις δια τους Ευρωπαίους ιστορικούς προέρχονται από το γεγονός ότι αφ' ενός μεν είναι υποχρεωμένοι να αναγνωρίσουν ότι οι Ρωμαίοι έχουν τον ελληνικόν πολιτισμόν, αφ' ετέρου δε έχουν οι Ευρωπαίοι βαθειά ριζωμένην μέσα των την προκατάληψιν
των Φράγκων προγόνων των ότι οι Ρωμαίοι της Ανατολής δεν είναι ή δεν έμειναν γνήσιοι Ρωμαίοι ούτε γνήσιοι Χριστιανοί.
Μεταξύ των ουμανιστών ιστορικών της Ευρώπης ο γνήσιος Χριστιανισμός έχει χάσει την παλαιοτέραν σημασίαν του και έχει αντικατασταθή με την γενικωτέραν ιδέαν «πολιτισμός». Ούτως η φραγκική προπαγάνδα περί αποκοπής των «Γραικών» από την
ρωμαϊκήν και χριστιανικήν γνησιότητα προσέλαβε μεταξύ των ουμανιστών Ευρωπαίων την μορφήν της αποκοπής των «Βυζαντινών» από τον ελληνικόν πολιτισμόν των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων.
3) Οι Νεογραικοί έναντι των εν προκειμένω αντιφάσεων.
Όταν ήλθα προ τεσσάρων ετών εις την Ελλάδα, δια να αναλάβω τα καθήκοντα μου ως καθηγητού πανεπιστημίου, εξεπλάγην από τας τόσας φοράς πού ήκουα να επικαλούνται τον προαναφερθέντα Αγγλοσάξονα ιστορικόν των πολιτισμών Arnold Toynbee δια
τον απέραντον θαυμασμόν του έναντι του ελληνικού πολιτισμού και της συμβολής του πολιτισμού τούτου εις τον δυτικόν πολιτισμόν. Φαίνεται σαφώς όμως ότι οι χρησιμοποιούντες τον Toynbee Νεοέλληνες δεν επρόσεξαν το γεγονός ότι ο Toynbee τερματίζει τον ελληνικόν πολιτισμόν περί το έτος 675 και συγκαταλέγει τον ελληνικόν αυτόν πολιτισμόν μεταξύ των νεκρών πολιτισμών28. Το ίδιο κάμνουν όλοι οι τύπου Toynbee λεγόμενοι φιλέλληνες. Επειδή ακριβώς εκήρυττον οι τοιούτοι Ευρωπαίοι τον θάνατον του ελληνικού πολιτισμού, εχρησιμοποίουν τον όρον βυζαντινός πολιτισμός εις δήλωσιν της εν λόγω
αντικαταστάσεως και αλλαγής πολιτισμών29.
Κατά τον ίδιον Toynbee ο ελληνικός πολιτισμός εις την Δύσιν κατεστράφη υπό των βαρβάρων γερμανικών φύλων υπό την ηγεσίαν των Φράγκων, οι οποίοι ολίγον κατ' ολίγον έκτισαν τον δυτικόν πολιτισμόν εις τα ερείπια του καταστραφέντος τούτου ελληνικού πολιτισμού. Ούτως ο ελληνικός πολιτισμός εξαφανίζεται εις την Δύσιν δια της καταστροφής, εις δε την Άνατολήν δια της μεταβολής του εις βυζαντινόν30.
27 Ίδε σύνοψιν του πολύτομου έργου του A Study of History, του D. C. Sοmerνell, Oxford University Press, London 1962, σελ. 12, 195, 244, 261, 296, 366, 372-3,422, 495, 549, 562. Ωραιότατοι οπτικοί πίνακες των θεωριών του Toynbee εδημοσιεύθησαν εις το τεύχος της 23ης Φεβρουαρίου 1948 του περιοδικού Life όπου οπτικώς φαίνεται ο κατά τον Toynbee θάνατος του ελληνικού Πολιτισμού τον 7ον αιώνα και η ένταξις του ρωμαϊκού κράτους εις τον ελληνικόν πολιτισμόν. Τα ίδια ακριβώς αναπτύσσονται εις τα έργα του Civilization on Trial και The World and the West τα οποία εδημοσιεύθησαν το 1947 εις εν τομίδιον με περίληψιν μικράν του πολύτομου έργου του A Study of History πάλιν υπό του D. C. Sοmerνell.
28 Αυτόθι. Εις την υπό του Sοmerνell γενομένην σύνοψιν του A Study of History ίδε σελ. 10 - 12, 14, 153 - 4, 194, 197, 225, 244, 247, 256, 261, 476, 492, 532,549, 635 - 9, 913.
29 Αυτόθι σελ. 319 - 321 ένθα ευρίσκονται αντιπροσωπευτικά επιχειρήματα δια το πώς το «Ελληνικόν Οικουμενικόν Κράτος των Ρωμαίων» δεν απειβίωσε μόνον εις την Δύσιν μετά το 476 μ.Χ. αλλά και εις την Ανατολήν όπου η ανατολική αυτοκρατορία είναι μόνον φαινομενικώς συνέχεια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας της οποίας ο τερματισμός χρονολογείται μετά τον Μέγαν Ιουστινιανόν.
30 Αυτόθι. Αντί του συνήθους ορού «βυζαντινός πολιτισμός» ο Toynbee χρησιμοποιεί επί το πλείστον τον όρον «Ορθόδοξος Χριστιανικός Πολιτισμός». 0ι δύο
οροί έχουν δι' αυτόν την ιδίαν σημασίαν μέχρι της δυτικοποιήσεως της Ρωσίας επί Πέτρου του Μεγάλου και μετέπειτα των Βαλκανίων αφού τώρα διασώζονται
Αι τοιαύται θεωρίαι ομοιάζουν με τας των Φράγκων του θ' - ι' αιώνος. Ούτοι ευρεθέντες τότε εις αδυναμίαν να κατακτήσουν και καταστρέψουν το κράτος των Ρωμαίων εις την Ανατολήν, ήλλαξαν το όνομα των πολιτών και του βασιλέως από «Ρωμαίος» εις
«Γραικός» και του κράτους των από «Ρωμανίαν» εις «Γραικίαν».
Πάντως αντελήφθην πολύ γρήγορα ότι οι Νεογραικοί δια κάποιον ανεξήγητον λόγον είχον την εντύπωσιν, ότι οι ξένοι φιλέλληνες είναι θαυμασται όχι μόνον των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και των σημερινών Ελλήνων και ότι θεωρούν τον σημερινόν πολιτισμόν της Ελλάδος ως ελληνικόν.
Όταν ήρχισα μιαν προσπάθειαν να διαφωτίσω ωρισμένους περί της πραγματικότητος (δηλαδή ότι οι φιλέλληνες τύπου Toynbee πιστεύουν ότι μετά τον ζ' αιώνα δεν υπάρχει πλέον ελληνικός πολιτισμός), συνήντησα μιαν αφελή αντίδρασιν. Ισχυρίσθησαν τινές ότι ο Toynbee δεν γνωρίζει τι λέγει, διότι ο ελληνικός πολιτισμός και ο δυτικός πολιτισμός είναι το ίδιο πράγμα.
Το αφελές άλλα και σκανδαλώδες της ταυτίσεως ταύτης του ελληνικού και δυτικού πολιτισμού φαίνεται σαφώς από το απλούστατον γεγονός ότι οι μόνοι οι οποίοι πιστεύουν εις αυτήν είναι οι εξευρωπαϊσθέντες Νεογραικοί. Ούτε οι Ρωμηοί την πιστεύουν, άλλα ούτε κανείς σοβαρός ιστορικός της Ευρώπης την πιστεύει. Σαφεστάτη δι' όλους είναι η διάκρισις μεταξύ
ευρωπαϊκού πολιτισμού και βυζαντινού πολιτισμού, δηλαδή της Ρωμηοσύνης. Οι Ιστορικοί τύπου Toynbee κάμνουν σοβαρά λάθη,όταν ασχολούνται με την άνατολικήν Ρωμαιοσύνην, αλλά γνωρίζουν πολύ καλά ότι η δυτική Ρωμαιοσύνη, την οποίαν ονομάζουν ελληνικόν πολιτισμόν των Ρωμαίων, δεν ταυτίζεται με τον δυτικόν πολιτισμόν τον οποίον ίδρυσαν οι Φράγκοι. Ο πολιτισμός των πνευματικών απογόνων των Φράγκων λέγεται δυτικός ή ευρωπαϊκός και όχι ελληνικός ή βυζαντινός, απλούστατα διότι δεν είναι ελληνικός ούτε βυζαντινός, παρ' ότι οφείλει πολλά εις αυτούς. Οι Ευρωπαίοι όχι μόνον θεωρούν τερματισθείσαν την ίστορικήν ύπαρξιν του ελληνικού πολιτισμού εις την Δύσιν και την Ανατολήν, ως περιεγράψαμεν εν ολίγοις, άλλα και πιστεύουν ότι πολύ ολίγα έχουν απομείνει από τον λεγόμενον βυζαντινόν πολιτισμόν, δηλαδή την Ρωμαιοσύνην, και ότι οι σημερινοί Ορθόδοξοι
Χριστιανοί ευρίσκονται πλέον εις το χωνευτήριον του δυτικού ή ευρωπαϊκού πολιτισμού και θα εξαφανιστούν πλέον ως ξεχωριστή οντότης.
Πολύ αποκαλυπτικά εν προκειμένω είναι τα γραφόμενα του Toynbee περί των σχέσεων μεταξύ του Ισλάμ και της Δύσεως, ένθα περιγράφονται παράλληλα σχέδια αφομοιώσεως του ορθοδόξου χριστιανικού πολιτισμού, δηλαδή της Ρωμηοσύνης, υπό του δυτικού ή ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Γράφει ο Toynbee, «Αυτή η ομόκεντρος επίθεσις της μοδέρνας Δύσεως κατά του ισλαμικού κόσμου ενεκαινίασε την παρούσαν συμπλοκήν μεταξύ των δύο πολιτισμών. θα γίνη αντιληπτόν ότι αυτή είναι μέρος ενός μεγαλυτέρου και φιλοδοξοτέρου κινήματος
δια του οποίου ο δυτικός πολιτισμός δεν σκοπεύει τίποτε ολιγώτερον από την ενσωμάτωσιν ολοκλήρου της ανθρωπότητος εις μίαν μοναδικήν μεγάλην κοινωνίαν, και τον έλεγχον παντός πράγματος επί της γης, εις τον αέρα, και εις την θάλασσαν, το οποίον δύναται η ανθρωπότης να εκμεταλλευθεί μέσω της μοδέρνας δυτικής τεχνικής. Αυτό το οποίον η Δύσις κάμνει τώρα εις το Ισλάμ,το κάμνει συγχρόνως και εις τους λοιπούς επιβιούντας πολιτισμούς — τον ορθόδοξον χριστιανικόν, τον ινδικόν, και τον κόσμον
της Άπω Ανατολής — ως και εις τας επιβιούσας πρωτογόνους κοινωνίας, αι οποίαι τώρα πολιορκούνται ακόμη και εις τα τελευταία των οχυρά εις την τροπικήν Αφρικήν. Ούτως η σύγχρονος εμπλοκή μεταξύ του Ισλάμ και της Δύσεως είναι όχι μόνον πιο δραστήρια και οικεία από οιανδήποτε φάσιν των επαφών των εις το παρελθόν· ξεχωρίζει επίσης εις το ότι είναι εν περιστατικόν εις μίαν προσπάθειαν του δυτικού ανθρώπου να «δυτικοποιήση» τον κόσμον...»31.
Εις την προσπάθειαν αυτήν η Τουρκία του Ατατούρκ θεωρείται ίσως η μεγαλύτερα επιτυχία του δυτικού ή ευρωπαϊκού πολιτισμού, αφού ελπίζεται να χρησιμοποιηθεί ως σφήνα δια την εν προκείμενω δυτικοποίησιν του Ισλάμ. Δια τούτο η Τουρκία
είναι το χαϊδεμένο παιδί των ιεραποστόλων του δυτικού πολιτισμού. Όθεν ο Toynbee εκφράζει τα επικρατούντα περί Τουρκίας αισθήματα των ιεραποστόλων του δυτικού πολιτισμού όταν δια την Τουρκίαν γράφει ότι η δυτικοποίησίς της «... επραγματοποιήθη με τόσον πνεύμα, υπό τοιαύτα σοβαρά εμπόδια, και έναντι τόσης βαρείας υπεροχής (των αντιθέτων), ώστε κάθε γενναιοδώρως σκεπτόμενος παρατηρητής θα κάμνη παραχωρήσεις δια τα σφάλματά της και ακόμη δια τα εγκλήματά της και θα της ευχηθή
επιτυχίαν εις το φοβερόν έργον της»32.
4) Περιγραφή ή σχέδιον Ιστορίας Πολιτισμών.
Εγείρεται αυτομάτως το ερώτημα· οι εν λόγω ιστορικοί περιγράφουν ή σχεδιάζουν την ιστορίαν των πολιτισμών;
Νομίζω ότι ήδη είδομεν αρκετάς ενδείξεις ότι ως πνευματικοί απόγονοι των Φράγκων και πιστοί εις τας παραδόσεις αυτών έχουν πείραν μεγάλην εις την χρήσιν της προπαγάνδας μέσω μιας πλαστής ιστοριογραφίας δια να επιτύχουν τα ποθούμενα αποτελέσματα υπολείμματα μόνον του βυζαντινού πολιτισμού. Ως χρονολογία ενάρξεως του πολιτισμού τούτου εμφανίζει την εποχήν μόλις προ του 700 μ.Χ. Αυτόθι, Πίναξ V, 19
τέλος του βιβλίου. Εις τον ίδιον πίνακα αριθ. 21 εμφανίζεται ο δυτικός πολιτισμός με την ιδίαν ακριβώς χρονολογίαν γεννήσεως.
31 Ίδε «Civilization on Trial and The World and the West», The World Publishing Co., New York 1965, σελ. 166.
32 Αυτόθι, σελ. 175.
εκεί όπου δεν δύνανται ή δεν συμφέρει να κάμουν χρήσιν στρατιωτικής ισχύος. Ήδη είδομέν τινα περί της υπό των Ευρωπαίων και Ρώσων διασπάσεως της ενότητος και της πνευματικής ισχύος της Ρωμαιοσύνης δια της αλλαγής ονομάτων και της καλλιέργειας
του θρησκευτικού και εθνικού τοπικισμού, όχι όμως δια να επικράτηση τελικώς ο τοπικισμός, άλλα δια να συγχωνευθούν τα διασπασθέντα τεμάχια με άλλον πολιτισμόν.
Προ ολίγων μόνον ετών οι Ρωμηοί διέκρινον σαφώς μεταξύ Ρωμαιοσύνης, Τουρκίας και Φραγκιάς. Ουδείς Ρωμηός αμφέβαλλεν ότι πρόκειται περί τριών ξεχωριστών πολιτισμών, του ελληνικού, του ευρωπαϊκού και του ισλαμικού. Καθ' όλον τον μεσαίωνα και
την τουρκοκρατίαν τα αμυντικά αισθητήρια του Ρωμαίου, ή Ρωμάνου, ή Ρούμ έναντι των δυο τούτων καταστροφέων του ελληνικού πολιτισμού ή της Ρωμαιοσύνης εις την Δύσιν και την Ανατολήν, όπου εβασίλευεν ο χρυσούς δικέφαλος αετός, ήσαν
ακμαία. Εν ανάγκη ο Ρωμηός έκαμε με υπερηφάνειαν εξωτερικώς τον Καραγκιόζην. Αλλά με την εσωτερικήν πνευματικήν ελευθερίαν της ρωμαίικής του παραδόσεως ο Ρωμηός ουδέποτε υπέκυψε πνευματικώς εις τον Φράγκον και τον Τούρκον, δια να διασώση τον πολιτισμόν των προγόνων του δια τα παιδιά του και δια τα παιδιά των παιδιών του.
Αντιθέτως οι Νεογραικοί επιδιώκουν την συγχώνευσίν των με την Φραγκιάν, δηλαδή την Ευρώπην, δια να σώσουν όχι πνευματικώς την Ρωμηοσύνην άλλα μόνον σωματικώς τον εαυτόν των ως Ελλαδίτσα.
Λοιπόν αντιδρά ο Νεογραικός και λέγει ότι κάποιος πρέπει να γράψη μίαν μελέτην εις την οποίαν να υποδειχθή ότι ο Toynbee κάμνει λάθος ισχυριζόμενος ότι δεν υπάρχει πλέον ο ελληνικός πολιτισμός, διότι ο δυτικός πολιτισμός — που αναγνωρίζουν όλοι
ότι υπάρχει — αυτός είναι ο ελληνικός πολιτισμός πού υπάρχει και εις την Ελλάδα. Ο Ευρωπαίος θα συμφωνήση ότι ο εν Ελλάδι πολιτισμός ή είναι ή πρέπει να είναι ο δυτικός ευρωπαϊκός πολιτισμός, εις τον όποιον ο ελληνικός πολιτισμός και ο βυζαντινός πολιτισμός έδωσαν πολλά στοιχεία, αλλά ουδέποτε θα παραδεχθή ότι ο πολιτισμός του είναι ελληνικός. Μόνον η σκέψις ότι δύναται, ο ευρωπαϊκός πολιτισμός να είναι βυζαντινός θα προκαλούσε το ολιγώτερον πολύν γέλωτα.
Η πραγματικότης είναι ότι ο Ευρωπαίος γνωρίζει ποίος είναι εξ επόψεως πολιτισμού και ιστορίας. Ακριβώς κατά τον ίδιον σαφή τρόπον και ο Ρωμηός γνωρίζει ποιος είναι εξ επόψεως πολιτισμού και ιστορίας. Εκείνος όμως πού δεν γνωρίζει αλλ' απλώς νομίζει
ότι γνωρίζει ποιος είναι εξ επόψεως και ιστορίας και πολιτισμού, είναι ο Νεογραικός. Ο φραγκευμένος ούτος Γραικύλος γνωρίζει ότι είναι Ευρωπαίος και λάτρης της ιστορίας και του πολιτισμού των Ευρωπαίων, έχει αποστροφήν προς την Ρωμαιοσύνην και τα Ρωμαίικα, θυμώνει μάλιστα, όταν ακούη το όνομα Ρωμηός και θεωρεί τους βασιλείς των Ρωμαίων της Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης ως επί το πλείστον ξένους προς τον εαυτόν του, και φαντάζεται αφελώς δτι είναι ένας αρχαίος Έλλην χωρίς μεσαίωνα εις
τον κ' αιώνα. Δι' αυτόν η ιστορία του ελληνικού πολιτισμού της Ρωμαιοσύνης με κέντρα την Πρεσβυτέραν Ρώμην και εν συνεχεία και κυρίως την Κωνσταντινούπολιν Νέαν Ρώμην είναι κάτι το νεφελώδες και άνευ μονίμου σημασίας δια τον Νεογραικισμόν του
όστις συνδέεται δήθεν μόνον με την αρχαίαν Ελλάδα.
Ακριβώς εξ αίτιας των τοιούτων Νεογραικών οι Ευρωπαίοι ιστορικοί είναι ευχαριστημένοι όχι μόνον διότι ο ελληνικός πολιτισμός έχει δήθεν αφανισθή προ πολλών αιώνων, αλλά και διότι βλέπουν να αφανίζωνται και τα εναπομείναντα στοιχεία της Ρωμαιοσύνης, δηλαδή του λεγομένου βυζαντινού πολιτισμού, τα οποία η Φραγκιά τόσους αιώνας αγωνίζεται να αντικαταστήση με τον δυτικόν πολιτισμόν.
5) Ο ελληνικός πολιτισμός των Ρωμαίων33
Το παραδοξότερον φαινόμενον είναι ότι οι Ρωμαίοι της εποχής του Χριστού ήσαν περισσότερον Έλληνες από τους Νεογραικούς.
Οι αρχαίοι Ρωμαίοι ουδέποτε επεχείρησαν να εκλατινίσουν και να εκπολιτίσουν τους Έλληνας, απλούστατα διότι είχον γίνει οι ίδιοι Έλληνες κατά την γλώσσαν, την παιδείαν και τον πολιτισμόν πριν κατακτήσουν τους Έλληνας.
Ιδού επιτροχάδην ιστορικά τίνα στοιχεία·
Ήδη κατά τον δ' αιώνα π.Χ. ο μαθητής του Πλάτωνος Ηρακλείδης ο Ποντικός αποκαλεί την Ρώμην «πόλιν Ελληνίδα Ρώμην»34.
Ο πρώτος Ρωμαίος συγγραφεύς και πατήρ της λατινικής γραμματολογίας ήτο Έλλην, ονόματι Λίβιος Ανδρόνικος35, όστις διεμόρφωσε την ρωμαϊκήν φιλολογίαν κατά τα ελληνικά πρότυπα και ούτως εχάραξε την ελληνικήν γραμμήν των ρωμαϊκών
γραμμάτων. Ήλθεν ως αιχμάλωτος εις την Ρώμην το 272 π.Χ. Μετέφρασε τον Ομήρον εις την υπ' αυτού διαμορφωθείσαν γραπτήν ρωμαϊκήν, δια να τον χρησιμοποίηση ο ίδιος ως διδακτικόν κείμενον της λατινικής και ελληνικής γλώσσης δια τους Ρωμαίους
μαθητάς του. Μετέφρασε και άλλα έργα εκ του ελληνικού και έγραψε πρωτοτύπως τα πρώτα ρωμαϊκά θεατρικά έργα και ποιήματα. Ούτως επεκράτησεν ευθύς εξ αρχής οι εγγράμματοι Ρωμαίοι να εκμανθάνουν την ελληνικήν ως πρότυπον των ρωμαϊκών γραμμάτων. Έκτοτε ουδέποτε έπαυσεν η διγλωσσία να κατευθύνη την εξέλιξιν του πολιτισμού των Ρωμαίων.
33 Δια πλήρη ανάπτυξιν του εν προκειμένω θέματος και βιβλιογραφίαν ίδε «Ιστορίαν του Ελληνικού Έθνους», τόμ. ΣΤ', ο οποίος θα κυκλοφορήση 9/75.
34 Ίδε A. J. Τοynbee, A Study of History, Abridgement by D. C. Somervell, London, 1962, σελ. 408.
35 Ίδε Μ. Gary, A History of Rome, London 1962, σελ. 269 : Η. J. Rose, A Handbook of Latin Literature, New York 1960, σελ. 20 εξ.
Οι δυο πρώτοι ιστορικοί της Ρώμης, ο Fabius Pictor και ο Cincius Alimentus ήσαν Ρωμαίοι, οι οποίοι περί το 200 π.Χ. έγραψαν ελληνιστί και όχι λατινιστί τας ιστορίας των, διότι οι τότε μορφωμένοι Ρωμαίοι εγνώριζον καλώς την ελληνικήν36.
Από το 150 π.Χ. προ της υπό των Ρωμαίων κατακτήσεως της Ελλάδος, όλοι οι μορφωμένοι Ρωμαίοι ως και εκείνοι οι οποίοι έκαμνον τους μορφωμένους εγνώριζον καλώς την ελληνικήν γλώσσαν και φιλολογίαν37.
Κατά την ιδίαν εποχήν ακόμη και οι κατ' αρχήν διστακτικοί έναντι των ελληνικών παραδοσιακοί Ρωμαίοι προύχοντες ηναγκάσθησαν τελικώς να εκμάθουν την ελληνικήν δια το εμπόριον και δια την διοίκησιν των ελληνικών επαρχιών. Ούτως εξελληνίσθησαν οι κυβερνητικοί, οι διοικηταί, οι στρατιωτικοί, οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι έμποροι38.
Από του α' αιώνος π.Χ. επεκράτησεν η παράδοσις οι Ρωμαίοι αριστοκράται, δια να ολοκληρώσουν την μόρφωσίν των, να σπουδάζουν εις την Ελλάδα39.
Το 92 π.Χ. οι Ρωμαίοι έκλεισαν τας λατινικάς σχολάς ρητορικής και ούτως υπεχρέωσαν όλους τους φοιτητάς να φοιτούν εις τας ελληνικάς σχολάς40. Τούτο διότι το επόμενον έτος ήρχισεν ο μέγας πόλεμος μεταξύ Ρωμαίων και Λατίνων, κατά την διάρκειαν
του οποίου η Ρώμη εκινδύνευσε να καταστραφη41. Εν καιρώ ήνοιξαν πάλιν αι λατινικάι σχολαί, αλλά το προβάδισμα εκράτησαν αι ελληνικαί. Η χρήσις της λατινικής γλώσσης ετονώθη πάλιν, εφ' όσον εχρησιμοποιήθησαν οι Λατίνοι εις την αποίκισιν και
εκλατίνισιν των μετέπειτα κατακτηθεισών δυτικών επαρχιών42.
Κατά την ιδίαν εποχήν κατηργήθη η θέσις του μεταφραστού εις την ρωμαϊκήν Σύγκλητον και έκτοτε επετράπη η άνευ μεταφράσεως χρήσις της ελληνικής εκ μέρους των εξ Ανατολής επισκεπτών ομιλητών, διότι όλοι οι Ρωμαίοι προύχοντες και αριστοκράται εγνώριζον απταίστως πλέον την ελληνικήν43.
Οι αυτοκράτορες Ιούλιος Καίσαρ και Αύγουστος Καίσαρ (Οκτάβιος) και ο Κικέρων έγραψαν και ελληνιστί ιστορίας ή θεατρικά έργα44. Ο αυτοκράτωρ Τιβέριος είχε μίαν σπανίως έξαιρετικήν γνώσιν της ελληνικής και έγραψεν ελληνικά ποιήματα45.
Ο θετός υιός του Τιβερίου, ο Γερμανικός, είχε και αυτός έξαιρετικήν γνώσιν της ελληνικής και έγραψεν ελληνιστί κωμωδίας46.
Ο θαυμασμός του Νέρωνος δι' ο,τιδήποτε το ελληνικόν είναι γνωστός.
Ο αυτοκράτωρ στρατηγός Βεσπασιανός (69-79 μ.Χ.) εγνώριζεν απταίστως τον Όμηρον και επροίκισε λατινικάς και ελληνικάς έδρας ρητορικής εν Ρώμη47.
36 Μ. Gary, αυτόθι, σελ. 270: Η. J. Rose, αυτόθι, σελ. 111 - 114. Η χρήσις αύτη της ελληνικής δια την συγγραφήν ρωμαϊκών ιστοριών συνεχίσθη και καθιερώθη
ως παράδοσις παράλληλα με την χρήσιν της λατινικής· συνεχίσθη δε ως η μόνη παράδοσις μετά τον τελευταίον γράψαντα λατινιστί ρωμαϊκήν ιστορίαν Αμμιανόν
Μαρκελλίνον Έλληνα μάλιστα και υποστηρικτήν του Ιουλιανού του Παραβάτου.
37 Μ. Gary, Αυτόθι, σελ. 269 - 270.
38 Αυτόθι.
39 Αυτόθι, σελ. 462.
40 Αυτόθι, σελ. 463.
41 Η σύνδεσις αύτη του κλεισίματος των εν Ρώμη λατινικών σχολείων το 92 π.Χ. με τον πόλεμον μεταξύ Ρωμαίων και Λατίνων του 91-83 π.Χ. είναι εξ όσων
γνωρίζω ιδική μου. Ο Μ. Gary σημειώνει το επεισόδιον του κλεισίματος τούτου ως περίεργον και ανεξήγητον φαινόμενον. Αυτόθι.
42 Νομίζω ότι θα πρέπη να είναι σαφές το γεγονός ότι εάν μετά τον εν προκειμένω πόλεμον του 91 - 83 π.Χ. δεν επηκολούθει η υπό των Ρωμαίων κατάκτησις των
εν λόγω δυτικών επαρχιών (της Βορείου Αφρικής εκτός της επαρχίας της Καρθαγένης, της Βορείου Ισπανίας, ολοκλήρου της Γαλλίας και της Αγγλίας ή Βρεταννίας και της σημερινής Ελβετίας , Βαυαρίας και Αυστρίας) και η χρησιμοποίησις Λατίνων δια την αποίκισιν αυτών, θα είχεν εξασθενήσει η Λατινική γλώσσα σημαντικώς πολύ ενωρίτερον από ό,τι εις την πραγματικότητα συνέβη, εφ' όσον τα ελληνόφωνα εδάφη και πλήθη θα εγένοντο συντριπτικώς περισσότερα
από τα λατινόφωνα.
43 Μ. Gary, αυτόθι, σελ. 463.
44 Αυτόθι.
45 Η. J. Rose, Latin Literature, σελ. 348-349.
46 Αυτόθι, σελ. 352.
47 Μ. Gary, αυτόθι σελ. 690.
Ο αυτοκράτωρ Τραϊανός (98 - 117) ίδρυσε την μεγαλυτέραν εν Ρώμη βιβλιοθήκην λατινικών και ελληνικών βιβλίων και ετίμησε
σπουδαίως τον Έλληνα επιστήμονα Πλούταρχον με τον τίτλον του Υπάτου48.
Ο αυτοκράτωρ Αδριανός (117 - 138) ίδρυσε το Αθήναιον εν Ρώμη49. Εξ αιτίας της υπερβολικής αφοσιώσεώς του εις τα ελληνικά ωνομάσθη graeculus50. Ο Σουετόνιος όστις υπήρξε γραμματεύς του Αδριανού έγραψε και ελληνικά έργα51.
Ο αυτοκράτωρ Μάρκος Αυρήλιος (161 - 180) έγραψεν ελληνιστί τας φιλοσοφικός του μελετάς με τίτλον «Τα εις εαυτόν».
Ο Ρωμαίος πολίτης απόστολος Παύλος έγραψε την προς Ρωμαίους επιστολήν του ελληνιστί. Τρανή απόδειξις ότι και ο λαός της Ρώμης ωμίλει την ελληνικήν.
Όλοι οι πρώτοι Χριστιανοί της Δύσεως και οι επίσκοποι της Ρώμης έγραψαν ελληνιστί52.
Η λειτουργία της εκκλησίας της Ρώμης ετελείτο ελληνιστί μέχρι του δ' αιώνος. Άλλη τρανή απόδειξις ότι η ελληνική ήτο η γλώσσα του πλήθους.
Η ελληνική γλώσσα ήτο η επικρατούσα εις όλην την περιοχήν της Ρώμης και κάτω Ιταλίας μέχρι τα μέσα του γ' και ίσως μέχρι τα μέσα του δ' αιώνος53 ότε εξησθένησε μόνον διότι μετεφέρθη η πόλις της Ρώμης με τους προύχοντας κατοίκους της εις την Νέαν
Ρώμην. Ο Μέγας Κωνσταντίνος μετέφερεν όχι την πρωτεύουσαν, άλλα την πόλιν. Μετώκησεν όχι μόνον ο Αυτοκράτωρ, αλλά η πόλις ολόκληρος. Ούτω μετώκησαν εις την Νέαν Ρώμην οι ύπατοι, οι περισσότεροι συγκλητικοί, οι μορφωμένοι, οι αρχηγοί
γενικώς του στρατού, ολόκληρος σχεδόν η τάξις των πατρικίων, και μέγα μέρος του πληθυσμού54.
Το κενόν πού εδημιουργήθη κατά τον τρόπον αυτόν εις την Πρεσβυτέραν Ρώμην επληρώθη ως επί το πλείστον από λατινοφώνους Ρωμαίους και δια τον λόγον αυτόν εντός 50 ετών υπεχρεώθη ο πάπας Δάμασος να εισαγάγη την λατινικήν εις την λατρείαν της
Πρεσβυτέρας Ρώμης.
Ο πρώτος εν Ρώμη γράψας λατινιστί και ο πρώτος γράψας μόνον λατινιστί είναι ο πρεσβύτερος Νοδατιανός μαρτυρήσας περί το 257 - 258 55.
Ο πρώτος λατινιστί γράψας Χριστιανός ήτο ο Αφρικανός Τερτυλλιανός, όστις έγραψεν όμως και ελληνιστί56. Απεβίωσε το 250.
Αυτός και όλοι οι μετέπειτα λατινιστί γράψαντες Χριστιανοί αντέγραψαν ελληνικά πρότυπα θεολογίας εκτός από τον Αυγουστίνον, όστις δεν εγνώριζεν ελληνικά57. Ούτος έγινεν ο εθνικός θεολόγος των Φράγκων58.
48 Αυτόθι , σελ. 691.
49 Αυτόθι.
50 Αυτόθι, σελ. 692.
51 Η. J. Rose, Latin Literature» σελ. 512.
52 Αυτόθι, σελ. 469.
53 Β. Κ. Στεφανίδου, Εκκλησιαστική Ιστορία, Αθήναι 1948, σελ. 116.
54 Το γεγονός της ελληνικότητος του Χριστιανισμού και του πολιτισμού των εν τη πρεσβύτερα Ρώμη Ρωμαίων ως και η σαφεστάτη διάκρισις μεταξύ Ρωμαίων και
Λατίνων εξέφυγε της προσοχής των βαρβάρων και αγραμμάτων Φράγκων του μεσαίωνος, και δια τούτο κυρίως εδημιούργησαν την μυθικήν ταύτισιν των Ρωμαίων
με την λατινικήν μόνον γλώσσαν και ως εκ τούτου με τους Λατίνους. Έκτοτε οι Ευρωπαίοι μέχρι σήμερον πάντοτε συγχέουν και ταυτίζουν Ρωμαίους και Λατίνους.
Εάν πάντως αποδεχθώμεν την φραγκικήν του μεσαίωνος ταύτισιν της εθνικότητος με μίαν ομιλουμένην γλώσσαν ώστε να υποχρεούμενα μετά τον δ' αιώνα να ομιλώμεν περί ενός λατινικού πατριαρχείου της πρεσβυτέρας Ρώμης και τεσσάρων γραικικών πατριαρχείων της Νέας Ρώμης, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων, τότε προ του δ' αιώνος ούτε καν υπήρχε το λατινικόν πατριαρχείον της πρεσβυτέρας Ρώμης, εφ' όσον και τούτο ήτο γραικικόν. Εξ επόψεως όμως Ρωμηοσύνης και κυρίως της διγλωσσίας αυτής υπήρχον πάντοτε πέντε ρωμαϊκά πατριαρχεία ασχέτως προς την εν χρήσει γλώσσαν. Ούτω η αλλαγή της γλώσσης εις το πατριαρχείον της Πρεσβυτέρας Ρώμης δεν σημαίνει ότι από ελληνικόν έγινε λατινικόν, αλλ' ότι ήτο και παρέμεινε ρωμαϊκόν. Ούτω και το πατριαρχείον της
Αντιοχείας ούτε ελληνικόν ήτο ούτε έγινεν αραβικόν, όταν εν καιρώ ελησιμονήθη η ελληνική γλώσσα και εισήχθη η αραβική. Ήτο ρωμαϊκόν και παραμένει μέχρι
σήμερον ρωμαϊκόν, και ήτο και παραμένει εξ επόψεως πολιτισμού ελληνικόν, εφ' όσον ο πολιτισμός των Ρωμαίων είναι πάντοτε ελληνικός ασχέτως προς την εν
χρήσει γλώσσαν.
55 Β. Κ. Στεφανίδου, Εκκλησιαστική Ιστορία, Αθήναι 1948, σελ. 75: Ε. Κ. Rand, The Latin Literature of the West from the Antonines to Constantine, C Α Η, XII,
602 - 603.
56 Ε. Κ. Rand, αυτόθι, 590.
57 Περιγράφει ο ίδιος πως ως μαθητής είχε μίσος δια την ελληνικήν γλώσσαν και δεν κατενόει ούτε μίαν λέξιν· nulla enim verba ilia noveram. Εξομολογήσεις Α',
13-14.
Κατά τον τρόπον αυτόν αι διαφοραί μεταξύ της θεολογίας του Αφρικανού Αυγουστίνου και των λατινοφώνων και ελληνοφώνων Ρωμαίων έγιναν αι βασικαί διαφοραί μεταξύ των Φράγκων και των Ρωμαίων59.
Οι μεγαλύτεροι λατινόφωνοι Ρωμαίοι Πατέρες, ως ο Μέγας Αμβρόσιος, ο Ιερώνυμος, ο Ιωάννης Κασσιανός, ήσαν πολύ επηρεασμένοι ή και μαθηταί μεγάλων ελληνοφώνων Ρωμαίων Πατέρων, ως του Μεγάλου Βασιλείου, Γρηγορίου του Θεολόγου,
Γρηγορίου του Νύσσης, και Ιωάννου Χρυσοστόμου60.
Επανερχόμενα εις την αρχαίαν διάκρισιν μεταξύ Ρωμαιών και Λατίνων, δια να τονίσωμεν ότι εσφαλμένως σήμερον ταυτίζονται υπό των ξένων και των ημετέρων. Εις την αρχαίαν ρωμαϊκήν ιστορίαν ευρίσκομεν τα εξής·
Ενώ οι Ρωμαίοι είχον ανάμικτον εθνικήν προέλευσιν λατινικήν, ετρουσκικήν, οσκικήν και ελληνικήν, επεκράτει το λατινικόν στοιχείον, ως αποδεικνύεται από την κατ' αρχήν επικρατούσαν αλλ' όχι μόνην γλώσσαν των Ρωμαίων61.
Ως ήτο φυσικόν αρκεταί λατινικαί πόλεις συμπεριελήφθησαν τελικώς εις το πολιτικόν σύστημα της Ρώμης με πλήρη πολιτικά δικαιώματα, αφού οι κάτοικοί των έγιναν πλέον Ρωμαίοι. Παρά ταύτα πολλαί άλλαι λατινικαί πόλεις όχι μόνον δεν έγιναν
ρωμαϊκαί, αλλά και αντέδρασαν εις την ρωμαϊκήν επικράτειαν γενόμεναι σφοδροί και επικίν
Επιστροφή στην κορυφή
Επισκόπηση του προφίλ των χρηστών Αποστολή προσωπικού μηνύματος

 
Μετάβαση στη:  
Μπορείτε να δημοσιεύσετε νέο Θέμα σ' αυτή τη Δ.Συζήτηση
Μπορείτε να απαντήσετε στα Θέματα αυτής της Δ.Συζήτησης
Δεν μπορείτε να επεξεργασθείτε τις δημοσιεύσεις σας σ' αυτή τη Δ.Συζήτηση
Δεν μπορείτε να διαγράψετε τις δημοσιεύσεις σας σ' αυτή τη Δ.Συζήτηση
Δεν έχετε δικαίωμα ψήφου στα δημοψηφίσματα αυτής της Δ.Συζήτησης

Όλες οι Ώρες είναι GMT + 2 Ώρες